سیستم های اخلاقی در جهان امروز با تکیه بر سیستم های اخلاق طبیعی و عمیق گرا

سال انتشار: 1401
محل انتشار: یازدهمین کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران
کد COI اختصاصی: ICMHSR11_191
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 620

نویسندگان

دبیر اندیشکده کلمه گرایان و مسئول موسسه قلم سبز مرصاد- کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی- دانشگاه راز ی

چکیده

باورمندان به سیستم های اخلاقی و تمام مکاتب زیرشاخه آنها با همه اختلاف نظری که با یکدیگر دارند در این نقطه و نکته متحدالقولند که هستی نگری تمام مکاتب اخلاقی از دیدگاه بشری بوده و همه و همه با تمام تفاوتهای نگرگاهی به نوعی در انسانسوژگی هم داستانند یعنی هر گون اندیشیدن، عاطفیدن و فهمیدن در هستی ، چه عقلانی ، چه شهودی ، چه روانمندانه و ۱ فردی ، چه جمع نگرانه و جامعه محور، چه زاییده سنت پیشینی و چه برخاسته از گفتمان اکنونی در هر شاکله انسانسوژگی را برمی سازد. انسان همواره خود را در مقام سوژه (فاعل شناسا) و همه پدیدارها را اعم از دیگر انسانها، حیوانات، نباتات و جمادات ابژه دیده و در یک کلام تمام هستی و هستی مندان را بر اساس مفروضات پیشینی یا معیارهای فردی خود قضاوت کرده است .حال آن حال آن که اگر (زمین بما هو زمین ) را میزان قرار دهیم درخواهیم یافت که هر گون باید و نباید یا خوب و بد ، زاییده ذهنیت انسانی ماست و زشتی و بدی فقط در اثر دستبرد تصرفگرایانه و متجاوزانه انسان در چرخه زیست پدید می آید. در یک کلام تمامی این دیدگاهها برآیند سابژکتیویسم (انسانسوژگی ) هستند و اخلاق سابژکتیویته را سامان می دهند اما مکتب اندیشگانی فرائیسم و فلسفه ی سبزاندیش به اخلاق طبیعی باورمند است و پس از اخلاق عمیق گرا که جان و جامعه و جهان انسانی را معیار قرار داده بود، این بار بنابر پدیدارآگاهی زمین محورانه برای هم زیستی هم افزا با دیگر موجودات چرخه زیست ، سیستم اخلاق طبیعی را با توجه به دکترین فرااومانیسم بر اساس زمین سوژگی پیشنهاد می دهد. نگرگاه اخلاق طبیعی ، دیگر انسانسوژهمحورانه و سوژه_ابژه نگرانه نیست بلکه در این سیستم انسانها و تمام هستی مندان هم بسته زمینی _بدون هیج استثناء یا ارزشاندیشی _ دگرسوژههای همند و با یکدیگر ارتباطی هم افزایانه دارند. در این دیدگاه، ما با نگاه بی واسطه به هستی /هستی مندان و با فرا رفتن از سیستم اخلاق عمیق گرا که مربوط به اجتماع انسانی است ، نگاهمان از دغدغه ها و درنگ های متکثر و ملون بشری فرا می رود و به تبعیت از آن، اخلاق ما در برابر دگرسوژههای غیرانسانی هرگزاهرگز با معیار سرشت و طبیعت انسانی یعنی تبدیل کردن گزارههای بایدمحورانه ارزشمدارانه انسانی به دستامدهای علوم تجربی انسان نیست چرا که در این صورت ما کلا انسانسوژه هستیم ؛ بنابراین ما در ساحت دگرسوژگی و زیست طبیعی در زمین با غلط و درست بودگی نمی توانیم قضاوتگر دیگر هستی مندان باشیم . اخلاق عمیق گرا نه در حیطه اخلاقیات غیرتاریخی ، ذاتاندیش و غیرقابل بازنگری مطلق اندیشانه می ماند و نه اخلاق محلی ، قراردادی و غیرقابل تعمیم گرای نسبی گرایان را می پذیرد. این نحله بر پایه عمیق گرایی ، هر دو نگاه مطلق گرا و نسبی گرا را افراطی _انحطاطی _انحصاری و ایدئولوژیک می داند و در ساحتی فراساختارگرایانه باورمند است که همه پدیداره ای اندیشگانی از دو ساحت ثابت و متغیر سامان یافته اند که این دو ساحت بدون هم هرگز به زایایی نخواهند رسید. هر گزاره اخلاق فراتر از شاکله های سنت ، فرهنگ ، آیین و قراردادهای قانونی کشورها و ملل و نحل دارای یک یا چندساحت محدود معنایی در اخلاقیات جهانیست و به علت آن که برآیند ساختارها نیست میتواند با حفظ و همراهی همواره آنساحات محدود معنایی در جهانیهای اخلاقی در ساختار جوامع، مکاتب و ملل و نحل با حفظ و همراهی همواره آن ساحاتمحدود بر اساس روابط متغیر فردی_جمعی که قراردادها را میسازند شاهد ریزش، بارش، رویش و تابش شاکله های گونه گون وفرمهای ذهنی مختلف و متفاوت از آن گزاره های نخستینه ثابت باشیم. ساحتهای محدود ثابت یعنی جهانیهای اخلاق ی که مابا حفظ همان ساحتهای محدود، در جوامع مختلف قراردادهای بیشمار ا خلاقی میسازیم یعنی حق طبیعی حیاتی و ضرورتهایزیستی مانند حق خوراک، پوشاک، امنیت جانی و آزادی که تعاریف مختلفی از این جهانیهای اخلاقی میشود. حقو ق طبیعیحیاتی و ضروری فراسیستمی و فراساختاری است. ما با حفظ و همراهی همواره جهانیهای اخلاقی میپذیریم که در جوامعمختلف آن جهانیهای اخلاق ی در شاکله های متکثر و مختلف و حتی متضاد قراردادهای پسینی و سنتهای پیشینی تعریف شدهیا میشود. قراردادهای اخلاقی ، خود اخلاق نیستند بلکه اشکالی از اخلا قها هستند. جهانیهای اخلاق ی قرارداد نیستند اما درسیست مهای اخلاق ی که قراردادهایی بین افراد و جوامعند فرمها و اشکال گونه گون و حتی متضاد م یتوانند بگیرند. با عنایت بهنظریه عمیق گرایی که به فرامطلق و فرانسبی بودگی توامان تمام پدیدارها و ساحات اندیشگانی بشری باورمند است، اخلاق نیزنه دانشی مطلق به شمار میآید و نه دانشی نسبی. فضایل و رذایل اخلاقی در تمام اقوام، ملیتها و فرهنگها و در هر زمان ومکانی دارای ساحت یا ساحات ثابت محدود معنایی بوده و این اشتراک معنایی نمایانگر این است که اخلا ق در ساحت ثابتخود فراقرارداد یست به عنوان م ثال عدالت در هر زمان و مکانی پسندیده بوده و هست و یا ستم به فرودستان همواره امرینکوهیده قلمداد میشود. اخلاق چه مثبت و چه منفی، افزون بر ساحت یا ساحات ثابت محدود معنایی، با حفظ و همراهی هموارهآ نها دارای ابعاد بیپایان متغیر معنایی در سیستمها و سنتهای گونه گون است.

کلیدواژه ها

اخلاق عمیق گرا، اخلاق طبیعی، انسان سوژگی، زمین سوژگی، پدیدارآگاهی زمین محورانه

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.