خدمات فرانهادی کتابخانه های عمومی در بلایامطالعه ای از نوع مرور نظام مند نوشته ها

هدف: کتابخانه های عمومی، ارتباط دهنده ای مهم بین مردم و منابع هستند. خدمات اینکتابخانه ها بر پایه روابط ساخته می شوند. کتابخانه های عمومی می توانند ابتکارات اجتماعی وآموزشی در شرایط خاص اجتماعی و هنگام بروز بلایا داشته باشند که هدف آنها بهبودبهزیستی مردم و کاهش محرومیت اجتماعی است. هدف از اجرای این پژوهش، شناختنقش هایی است که کتابخانه های عمومی در زمان بلایا می توانند ایفا کنند. بدین منظور درپژوهش حاضر، خدمات و اقداماتی بررسی شده است که کتابخانه های عمومی می توانند درشرایط غیرعادی و در بلایا ارائه دهند. در این پژوهش، با ارائه الگوی طراحی خدماتفرانهادی کتابخانه های عمومی در بلایا تلاش شده است تصویری واضح و روشن از فرایندیکه امکان مدیریت بحران را برای این نهاد فراهم می کند برای کتابخانه های عمومی ارائه شود.روش: رو، پژوهش از نوع مرور نظام مند نوشته هاست. برای اجرای مطالعه با چند مرحلهجست وجو در پایگاه های اطلاعاتی درنهایت ۴۶ منبع پژوهشی، شامل مقاله های پژوهشینشریات و کنفرانس ها و پایان نامه ها شناسایی و مطالعه شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد اهم خدمات فرانهادی کتابخانه های عمومی در بلایا، ارائه خدماتکتاب درمانی، ارائه خدمات مشاوره اطلاعات بالینی، همبستگی با نهادهای امدادرسان وسازمان های حمایتی در جهت تحقق هدف های آنهاست. از دیگر موارد خدمات حمایتروانی=−=اجتماعی، مستندسازی تاریخ شفاهی بلایا و تامین اطلاعات شبکه دانش جامعه دربحران و تبدیل شدن کتابخانه های عمومی به پناهگاهی امن برای بی خانمان ها در بلایا است.همچنین بر اساس یافته ها الگویی برای ارائه خدمات فرانهادی در کتابخانه های عمومی درسه مرحله قبل از بحران )در سه بخش اجرایی، آموزشی، اطلاعاتی(؛ در حین بحران )درچهار بخش اجرایی، فرهنگی، اطلاعاتی، اجرایی( و پس از بحران )در دو بخش فرهنگی،مستندسازی( به منظور توفیق کتابخانه های عمومی برای موفقیت در این زمینه ارائه شد.پیشنهاد های ارائه شده در این مقاله شامل ایجاد پایگاه کتاب الکترونیکی برای استفاده درشرایط بحران، کمپین داوطلبانه کتابداران حوادث و بلایا، کتابخانه های سیار اطلاع رسانیسلامت از سوی نهاد کتابخانه های عمومی، در نظر گرفتن بودجه ای جداگانه برای امورمربوط به مدیریت بحران در کتابخانه ها در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. بررسیپیشینه ها مبین آن بود که در استان های مختلف ایران وضعیت کتابخانه های عمومی ازلحاظایمنی مطلوب نیست. به منظور افزایش ایمنی کتابداران و منابع کتابخانه، بنای کتابخانه هایفرسوده مرمت شده، در صورت نیاز سامانه های هشدار و ایمنی نصب شده و نحوه کار با آنهابه کتابداران آموز، داده شود.اصالت/ارزش: ایران در زمره هفت کشور نخست آسیب پذیر جهان با وجود ۳۱ نوع بلا از۴۰ نوع بلای طبیعی شناخته شده است. این حقیقت از رشد فزاینده نیاز به ارائه خدماتویژه خارج از شرح وظایف متعارف و سنتی در کتابخانه های عمومی ایران دارد. درواقعتوجه به امر برنامه ریزی برای مدیریت خدمات فرانهادی کتابخانه های عمومی در بلایایایران ضروری به نظر می رسد. نقشه راه ارائه شده می تواند مسیر تحقق خدمات فرانهادیکتابخانه های عمومی را در بلایا نمایش دهد تا ظرفیت ها و راهکار های موجود در این زمینهشناسایی و عملیاتی شود. همچنین یافته های این پژوهش کمک خواهد کرد تا مسئولان ومتولیان امر در نهاد کتابخانه های عمومی کشور، پیش از هرگونه برنامه ریزی و اقدامی در اینزمینه با استناد به موارد مذکور تصمیمات مناسبی را اتخاذ کنند.

کلیدواژه ها:

کتابخانه عمومی ، بحران ، بلایا ، خدمات ، مدیریت بحران.