تحلیل حقوقی ماهیت »می توانم « و آثار آن در حقوق اسلامی

در روابطی که انسانها با یکدیگر دارند و زیست اجتماعی نیز در پرتو آن به وقوع می پیوندد، هریک از آنها در مقابل فرد یا افراد دیگر، اختیار انجام یا عدم انجام اعمالی را دارند و برای این گونه افعال، الزامی وجود ندارد و آنچه در این مسیر نقش ایفا می کند، صرفا تصمیم و اراده آدمی است . ازاین رو است که گاها انسانها برای نشان دادن چنین توان و امکانی که دارند، از اصطلاح »می توانم « استفاده می کنند و قدرت خود را در انجام یا ترک آن چیزی که از ایشان خواسته شده است را نمایان می سازند. براین اساس پرسش قابل طرح آن است که تا چه اندازه اختیار تصمیم گیری راجع به چنین توان و امکانی با شخص است و تا چه میزان می تواند در آن تصرف کند؟ به عبارتی ، ماهیت حقوقی عبارت »می توانم « چیست و تعیین آن چه آثاری را به دنبال دارد؟ نگارندگان در مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به این مهم دست یافتند که تمامی توانایی یا توانایی هایی که اشخاص در مقابل دیگران و یا در انجام یا ترک برخی از افعال دارند، در زمره »حقوق« قرار نمی گیرد؛ بلکه بخشی از این توانایی ها ذیل »حق «، بخشی از آن ذیل »حکم « و بخشی دیگر، ذیل »اباحه « جای می گیرند و ثمره عملی چنین تفکیکی در قابلیت اسقاط و نقل و انتقال آنها می باشد.

کلیدواژه ها:

»می توانم « ، حق ، حکم ، اباحه ، قابلیت اسقاط.