محمد جواد نشاط - کارشناس ارشد رشته حقوق مالی و اقتصادی دانشگاه آکسفورد انگلستان،وکیل پایه یک دادگستری
علی زارعی - کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی،مشاور حقوقی شورای شهر شیراز،دبیر و مسئول ادارات و سازمان های شورای اسلامی بخش مرکزی شیراز

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش استقلال وکلای دادگستری در فرایند دادرسی منصفانه با نگرشی بر نظام حقوقی ایران و حقوق بشر بین الملل می باشد. به منظور این هدف از روش توصیفی – تحلیلی بهره گرفته است .وکیل دارای دو مفهوم عام و خاص می باشد، معنی عام آن هر شخصی است که از طرف دیگری برای انجام کاری نایب شده باشد، که این داخل در بحث ما نیست ؛ اما وکیل در معنای خاص آن (وکیل دادگستری ) شخصی است دارای پروانه ی رسمی وکالت دادگستری که به موجب آن می تواند در امور قضایی نایب دیگری شده و یا طرف مشورت قرار گیرد.بدیهی است که این نیابت و اختیار باید از طرف قانون گذار به رسمیت شناخته شده و به وکیل قدرت اجرایی - مداخله ای داده شود. از طرفی باید او را به عنوان جانشین موکلش شناخت و دارای همان حقوقی دانست که موکل وی داراست (مگر در موارد استثنایی )، و از طرف دیگر باید وی را در شیوه های دفاع و مراحل دادرسی آزاد و مستقل گذاشت . منظور از این استقلال، فراقانونی و خارج از ضوابط بودن وکیل و نهاد وکالت نیست ، بلکه منظورمان نبود مراجع ، قوانین و آیین نامه های فراقانونی می باشد، چه وکالت دادگستری خود قانونی است (قوانین مختلف راجع به وکالت ) و مهم ترین ابزاری که وکیل برای گام برداشتن در مسیر اجرای عدالت و دست یابی به دادرسی عادلانه نیاز دارد، نام همین قانون را به خود گرفته است و آن چیزی جز »استقلال« نمی باشد (لایحه ی استقلال کانون وکلای دادگستری ).استقلال وکیل دادگستری امری بدیهی است و دخالت و هرگونه اقدام جهت نقض آن عین بی عدالتی و لرزان نمودن اساس برخورداری از یک دادرسی عادلانه است .استقلال وکیل به عدالت جان داده، متجاوزان را تهدید و تعقیب ، محاکم را قانونمند، اصحاب دعوا را هدایت و قانون را اجرا می کند که نتیجه ای جز برپایی جامعه ای منظم و آرمانی در پی نخواهد داشت .در این صورت به اسناد بین المللی حقوق بشری احترام نهاده، دستگاه قضا و بالطبع آن حکومت در این زمینه معتبر و آرای محاکم در سطح بین المللی ارزشمند خواهد شد.

وکیل دادگستری ، استقلال وکیل ، کانون وکلا، دادرسی عادلانه ، قوه ی قضاییه