توسعه یک مدل برنامه ریزی غیرخطی برای تعیین الگوی کشت بهینه در شرایط کم آبیاری

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 49، شماره: 5
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-49-5_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 112
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد هادی نظری فر

Research Expert, Department of irrigation and drainage, Pardis of Aboreihan, Tehran University, Tehran, Iran

امیر سالاری

Assistant Professor, Department of Plant Production, Faculty of Agricultural and Natural Resources and Saffron Institute University of Torbat Heydarieh, Torbat Heydarieh, Iran

رضوانه مومنی

Research Expert, Department of irrigation and drainage, Pardis of Aboreihan, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده

بهبود کارایی مصرف آب و عملکرد شبکه­های آبیاری در شرایط کم­آبیاری، مستلزم تعیین سطوح مناسب کم­آبیاری است. این تحقیق با هدف توسعه یک مدل برنامه­ریزی غیرخطی برای تعیین الگوی کشت بهینه در شرایط کم­آبیاری انجام شد. یک مدل غیرخطی با تابع هدف شاخص بهره­وری آب اقتصادی (سود خالص به میزان آب مصرفی) با یک مدل رشد گیاهی ترکیب و توسعه یافته و با استفاده از داده­ها و اطلاعات شبکه آبیاری شهید چمران اهواز، مدل توسعه یافته اجرا و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین سطح زیرکشت در تمامی سناریوهای کم­آبیاری مربوط به محصول گندم می­باشد و برای سناریوهای ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد کم­آبیاری به­ترتیب مقادیر ۶۷۴، ۹۴۹ و ۱۳۶۲ هکتار از اراضی شبکه را شامل می­گردد. افزایش سطح زیرکشت شبکه، در سناریوی ۳۰ درصد کم­آبیاری نسبت به سناریوی آبیاری کامل ۹۲ درصد برآورد گردید. کمترین سطح زیرکشت نیز مربوط به محصول آفتابگردان با مساحت ۱۸۹ هکتار (در سناریوی ۱۰ درصد کم­آبیاری) است. آنالیز نتایج بیانگر آن است که در سناریوی ۱۰ درصد کم ­آبیاری، مقدار شاخص بهره­وری آب اقتصادی شبکه با مدیریت الگوی کشت می­تواند تا ۱۹ درصد افزایش نسبت به آبیاری کامل را داشته باشد. درحالی که در سناریو ۲۰ درصد و ۳۰ درصد کم­آبیاری، با اجرای الگوی کشت بهینه مربوطه، مقادیر این شاخص به ترتیب معادل ۲۱ و ۲۳ درصد افزایش برآورد می­گردد. همچنین بررسی­ها حاکی از آن دارد که ترکیب متفاوت از سناریوهای کم آبیاری برای محصولات الگوی کشت می­تواند نتایج متفاوت­تری را حاصل نماید. بر این اساس در الگوی کشتی که در آن برای محصولات لوبیا و باقلا ۱۰ درصد، برای محصولات آفتابگردان و سیب زمینی ۲۰ درصد و برای محصول گندم ۳۰ درصد کم­آبیاری اعمال گردد، شاخص بهره­وری آب اقتصادی شبکه می­تواند به حداکثر میزان ۱۵۲۵۰ ریال بر مترمکعب افزایش یابد.

کلیدواژه ها

Cropping pattern, Deficit irrigation, optimization, Water economic productivity

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.