مطالعه شکاف عملکرد و شکاف بهره‎وری آب گندم، جو و ذرت در استان قزوین

تعیین شکاف بهره‎وری آب برای برنامه ریزی بهبود بهره وری و اتخاذ راهکارهای افزایش بهره وری از اهمیت بالایی برخوردار است. این مطالعه در استان قزوین و بر اساس پروتکل های اطلس جهانی شکاف عملکرد انجام شده است. در این راستا، از گردآوری اطلاعات آبی و زراعی، شبیه­سازی گیاهی با استفاده از نسخه ۵ مدل آکواکراپ و پهنه بندی اقلیم و خاک از طریق نرم افزار GIS استفاده شد. شکاف عملکرد گندم، جو و ذرت در استان به ترتیب ۵/۵، ۴/۵ و ۷/۶ تن بر هکتار و شکاف بهرهوری آب گندم، جو ذرت به ترتیب ۸۲/۰، ۴۷/۰ و ۲۲/۱ کیلوگرم بر مترمکعب تعیین گردید. در بین نواحی اقلیمی مختلف، شکاف عملکرد و بهره وری آب متفاوت بوده و بهره وری آب در سال های مختلف، تغییراتی داشته است. متوسط شاخص بهره‎وری نسبی آب (نسبت بهره وری فعلی به بهره وری پتانسیل) نیز برای گندم، جو و ذرت به ترتیب ۳۷/۰، ۵۴/۰ و ۳۹/۰ درصد برآورد گردید. از این منظر، در بین محصولات مورد مطالعه، محصول جو وضعیت بهتری داشته است. بالا بودن شکاف بین وضعیت موجود و وضعیت پتانسیل نشان از نقاط ضعف قابل توجه در مدیریت تولید کشاورزی و مدیریت آبیاری دارد. این شکاف همچنین نشان می دهد که فرصت های بالقوه ای برای ارتقای بهره وری آب و کاهش فشار به منابع آب و افزایش امنیت غذایی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

پتانسیل بهره وری ، پهنه‎بندی اقلیمی ، شکاف عملکرد ، مدیریت آبیاری