امیر خادمیان - استادیار دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی سهند، شهر جدید سهند، تبریز
رضا یاراحمدی - استادیار گروه مهندسی معدن، مرکز آموزش عالی آباده، دانشگاه شیراز، شیراز

مهمترین عملیاتی که بر روی سنگ های ساختمانی در حین معدنکاری و فراوری انجام می شود برش است ؛ به طوری که بخش عمدهای از هزینه ها در معدن و سنگبری مربوط به این عملیات می باشد. بنابراین ایجاد هرگونه بهبود در عملیات برش می تواند هزینه های زیادی را در معدنکاری و فراوری سنگ کاهش دهد. بدین منظور علاوه بر توسعه تکنولوژی و به کارگیری ماشین آلات با راندمان بیشتر می توان پارامترهای عملیاتی مانند راستای برش را نیز بهبود بخشید. در این مطالعه با هدف تعیین بهترین راستای برش، به کمک یک ماشین سیم بر آزمایشگاهی ۱۲ نمونه سنگ تهیه شده از معدن گرانیت شفق نطنز در ۱۲ راستای مختلف ( هر ۱۵ درجه ) برش داده شدند. سپس برشپذیری سنگ در راستاهای مختلف با هم مقایسه شدند. نتایج نشان می دهند که هر چند گرانیت یک سنگ هموژن است ، اما برشپذیری آن در جهات مختلف متفاوت است و بهترین زاویه برش نسبت به شمال جغرافیایی منطقه مورد نظر ۱۸۵ درجه ارزیابی شد. اختلاف بین بیشترین و کمترین نرخ برش در راستاهای مطالعه شده ۴۳ درصد محاسبه شد که اختلاف قابل توجهی است . همچنین در این تحقیق از مطالعه مقاطع نازک نمونه ها مشخص شد که سختی معادل ارتباط مناسبی با نرخ برش ندارد و ساختار کانی های تشکیل دهنده اهمیت بسیاری دارد. در سنگ گرانیت مورد مطالعه کانی کوارتز دارای ریزترکهای بسیاری است و هر چقدر درصد سطحی این کانی در یک راستا (صفحه برش) بیشتر باشد، برشپذیری آن نیز بیشتر خواهد بود.

نرخ برش، گرانیت ، راستای برش، سنگ ساختمانی ، سختی