ولکانیسم آلبین در منطقه مریوان: نشانه هایی از کشش در کمان قاره ای سنندج-سیرجان

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پترولوژی، دوره: 13، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_IJPU-13-4_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 101
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اختر نظامیوند چگینی

دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی و معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

بهمن رحیم زاده

استادیار، گروه زمین شناسی و معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در خاور و شمال مریوان گستره ای از سنگ های آتشفشانی کرتاسه با ترکیب بایومدال غالبا بازیک تا اندکی حد واسط و اسیدی رخنمون دارند. قطب بازیک این مجموعه شامل حجم بزرگی از بازالت و کمی آندزیت بازالتی، سرشت غالب کالک آلکالن با گرایش های توله ایتی و قطب اسیدی شامل ریولیت و ریوداسیت با سرشت کالک آلکالن است. منطقه بندی در پلاژیوکلازها، خوردگی خلیجی کوارتز و همچنین، حاشیه رشد دوباره بلورها در هر دو فاز بازیک و اسیدی گویای نبود تعادل شیمیایی میان فنوکریست ها و مذاب در ماگمای سازنده این سنگ هاست. بر پایه داده های زمین شیمیایی در نمودارهای عنکبوتی، سنگ های بازیک منطقه از عنصرهای LREE و LILE (K و Cs و به طور نسبی Ba و Rb) غنی شدگی و از عنصرهای HFSE (Nb، Ti و P) بجز U و Th تهی شدگی نشان می دهند. سنگ های اسیدی منطقه از عنصرهای LILE (K، Cs، Rb و Th) بجز Sr غنی شدگی و از عنصرهای HFSE (P، Ti و Nb) بجز U و Zr تهی شدگی نشان می دهند. تهی شدگی عنصرهای Nb و Ti از ویژگی های شاخص کمان های ماگمایی است. همچنین، این سنگ ها در هر دو قطب بازیک و اسیدی، الگوی غنی از LREE با نسبت بالای LREE/HREE و بی هنجاری منفی مشخص Eu تنها در قطب اسیدی نشان می دهند. تبلوربخشی در پیدایش سنگ های آتشفشانی منطقه تاثیر به سزایی داشته است، قطب اسیدی منطقه از گوشته اسپینل لرزولیتی و درجه ذوب بخشی ۵ تا ۸ درصد و قطب بازیک از گوشته اسپینل گارنت لرزولیتی و با درجه ذوب بخشی ۱۰ تا ۲۲ درصد پدید آمده اند. ویژگی های زمین شیمیایی نشان می دهند این مجموعه آتشفشانی بخشی از کمان ماگمایی سنندج-سیرجان در پایان کرتاسه زیرین (آلبین) بوده است که مولفه های فرورانشی و کششی را همراه با هم نشان می دهد.

کلیدواژه ها

ولکانیسم بایومدال فرورانش نئوتتیس پهنه کششی مریوان پهنه سنندج, سیرجان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.