حمیده نوری - استادیار دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علی مختاری - دانشجو - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
مجید وظیفه دوست - گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان، رشت، گیلان

یکی از مهم ترین فرآیندهای انتقال آب و انرژی در چرخه هیدرولوژیکی، تبخیر-تعرق است و تابش خورشیدی انرژی لازم برای انجام این فرآیند را تامین می کند. درنتیجه تخمین هرچه دقیق تر میزان تبخیر-تعرق به تخمین دقیق میزان تابش خورشیدی وابسته است. این تحقیق با هدف ارزیابی میزان تابش خورشیدی در سطح زمین حاصل از سه روش معادلات تجربی (مدل های آنگستروم و هارگریوز-سامانی) مدل های فیزیکی داده گواری شده (GLDAS/Noah، NCEP/NCAR)و مشاهدات ماهواره ای (CM-SAF)با استفاده از اندازه گیری های زمینی صورت گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد مدل کالیبره شده آنگستروم با ضریب تبیین برابر با ۹/۰ و SEEبرابر با ۵۸/۲ بهترین عملکرد را داشته است. اما دقت این مدل وابسته به روش کالیبراسیون و وجود داده های ساعات آفتابی است. محصول تابش سطح زمین مستخرج از GLDAS/Noah با ضریب تبیین و SEEبه ترتیب برابر با ۸۷/۰ و ۵/۳ بهترین کارایی را بعد از مدل واسنجی شده آنگستروم داشت. مدل GLDAS/Noahبا وجود برآورد ۲/۱۰ درصدی تابش خورشیدی بیش از اندازه گیری زمینی، در مناطقی که کمبود داده هواشناسی وجود دارد می تواند کارایی بسیار خوبی داشته باشد.

آنگستروم, هارگریوز-سامانی, CM-SAF, GLDAS/Noah, NCEP/NCAR