قادر فرهنگ - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی ویژگی های انسان کامل از دیدگاه مولوی می باشد. در این تحلیل و پژوهش که به شیوه توصیفی– تحلیلی انجام می گیرد، مولوی در اشعار خود شخصیت و ویژگی های یک انسان کامل را از انواع دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار دادهو نوع شخصیت آنها را مشخص می کند. سیمایی که مولوی از انسان کامل در مثنوی خویش ترسیم میکند، انسانی است که هم پایبند طریقت است و هم پایبند شریعت، برای رسیدن به حقیقت. از اینجاست که انسان کامل مولوی با انسان کاملی که در اندیشه برخی از افراد نقش بسته کاملا متفاوت است، چرا که برای مولوی شریعت در حکم میزان و ترازوست. انسان کامل مولوی اگرچه هدفش الله است و کمال نهایی خود را اتحاد نوری با حق تعالی میداند، اما هیچگاه عالم را با تمام زشتیها و خوبیها، خیرها و شرهایش به فراموشی نمیسپارد. از این رو انسان کامل مولوی گاه عزلت نشین است و گاه جمع نشین. چرا که اگر محیط را مساعد حال و احوال خود ببیند، گام به میان مردم و اجتماع میگذارد وگرنه به گوشه عزلت پناه میبرد تا از شر نااهلان در امان بماند. مولوی همواره گوشهگیری و دوری از جامعه را پیشنهاد نمیکند، بلکه بیشتر تاکید بر جهان درون میکند و میکوشد تا آدمی را بر آن دارد تا برای لحظاتی با خود حقیقی خویش تماس برقرار کند.

انسان کامل، مولوی، دیدگاه، ارزیابی، ویژگی های انسان