مینا رحیمی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
پیام کمالی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران
وحید رضاوردی نژاد - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
حامد ابراهیمیان - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

به منظور افزایش بازده سامانه­های آبیاری سطحی، لازم است که ضرایب معادلات نفوذ با دقت بالایی تخمین زده شوند. مدل­سازی معکوس از روش­های دقیق در برآورد ضرایب معادلات نفوذ می­باشد. در این تحقیق، در مرحله اول عملکرد معادلات مختلف نفوذ شامل خانواده نفوذ NRCS، کاستیاکف، کاستیاکف اصلاح شده، کاستیاکف اصلاح شده شاخه­ای، خانواده شدت نفوذ-زمان و زمان مشخص ارزیابی و مقایسه شدند. سپس بهترین معادله نفوذ بطوریکه که بتواند فازهای پیشروی، پسروی و رواناب را با کمترین خطا برآورد کند تعیین گردید. با مقایسه معادلات مختلف نفوذ، روش کاستیاکف اصلاح شده با متوسط درصد خطای ۱۴/۲، ۹۹/۲ و ۹۵/۲ به ترتیب در فازهای پیشروی، پسروی و رواناب، به عنوان معادله نفوذ با بهترین عملکرد تعیین شد. در مرحله دوم براساس معادله نفوذ بهینه (کاستیاکف اصلاح شده)، سه نرم­افزار متداول در برآورد معکوس پارامترهای معادله نفوذ شامل: WinSRFR، IPARM و SIPAR-ID با استفاده از داده­های میدانی چهار جویچه آبیاری تحت کشت ذرت واقع در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۳، مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مدل IPARM با متوسط درصد خطای۴۰/۲، ۸۷/۵ و ۱۱/۲ به ترتیب در فازهای پیشروی، پسروی و رواناب عملکرد نسبتا مشابهی با نرم­افزار WinSRFR داشت؛ اما فاز پسروی را با خطای تقریبا دو برابری نسبت به آن برآورد نمود. مدل SIPAR-ID نیز عملکرد ضعیف با بیشترین نوسانات در مقادیر ضرایب را نشان داد.

آبیاری سطحی, پارامترهای نفوذ, جویچه, مدل سازی معکوس