عظیمه عسگری - دانشجوی دکتری/ دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدالرحیم هوشمند* - دانشیار گروه ابیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سعید برومندنسب - استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
شهره زیودار - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

هدف از این مطالعه ارزیابی قابلیت شاخص تنش آبی گیاه (Crop Water Stress Index, CWSI) حاصل از اندازهگیری دمای پوشش گیاهی درختان زیتون با استفاده از دماسنج مادون قرمز، در بررسی وضعیت تنش آبی و برنامهریزی آبیاری درخت زیتون بود. برای این منظور رابطه همبستگی میان شاخص تنش آبی گیاه و شاخصهای محتوای نسبی آب برگ (Relative Water Content, RWC) و رطوبت خاک (Soil Water Content, SWC) تعیین شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو رقم زیتون (کرونیکی و T۲) و چهار رژیم آبیاری (آبیاری برای تامین ۱۰۰، ۸۵، ۷۰ و ۵۵ درصد از نیاز آبی گیاه) بود. نتایج نشان داد که رابطهی خط مبنای بدون تنش در طول دورهی پژوهش و همچنین در طول روز متغیر بود. تغییرات روزانه خط مبنای بدون تنش درختان زیتون عمدتا بهدلیل تغییر در عرض از مبدا خط مبنای بدون تنش بود که بوسیلهی تغییرات زاویهی راس خورشید قابل توصیف است. پس از بررسی ارتباط میان کمبود فشار بخار آب در اتمسفر (Vapor Pressure Deficit, VPD) و اختلاف دمای پوشش گیاهی و دمای هوا ()، رابطهی  برای خط مبنای بدون تنش درختان زیتون در ساعت ۱۲:۳۰ بعد از ظهر تعیین شد. اثر رژیم آبیاری بر شاخص تنش آبی گیاه درختان زیتون کرونیکی و T۲ در هیچ یک از اندازهگیریهای انجام شده در طول دوره پژوهش، معنیدار نبود؛ بااینحال، شاخص تنش آبی گیاه با شاخصهای محتوای نسبی آب برگ (کرونیکی:**۶۷/۰r۲= و : **۸۸/۰r۲=) و درصد جرمی رطوبت خاک (کرونیکی:**۷۴/۰r۲= و : **۷۸/۰r۲=) همبستگی معنیدار داشت. بنابراین، شاخص تنش آبی گیاه، شاخص مناسبی از وضعیت تنش آبی درختان زیتون کرونیکی و T۲ است.

خط مبنای بدون تنش, درخت زیتون, دماسنج مادون قرمز, شاخص تنش آبی 'گیاه