تهمینه صحیحی - Graduate student of Faculty of Natural Resources and Environmental Engineering, Department of Rangeland and Watershed Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch (Tehran).
محمد جعفری - Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, Iran.
سید اکبر جوادی - Associate Professor, Faculty of Natural Resources and Environmental Engineering, Department of Rangeland and Watershed Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch (Tehran).
محمد طهمورث - Soil Conservation and Watershed Management Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Zanjan, Iran.

این تحقیق با هدف ارزیابی میزان آلودگی خاک­های اطراف مراتع قلعه محمد­علی­خان شهرستان ری (در فاصله ۷۸ کیلومتری جاده تهران-قم) و همچنین شناسایی گونه­های بومی مناسب برای گیاه­­پالایی در خاک­های آلوده به فلزات سنگین مس و منگنز، در قالب طرح کاملا تصادفی، در دو جهت موافق و مخالف باد غالب اجرا گردید.از خاک، اندام هوایی و زیرزمینی گیاهان مرتعی از ۱۰ سایت اطراف معدن مس جاده قم – جنوب تهران (۵ سایت در جهت باد غالب و ۵ سایت در خلاف جهت باد غالب) نمونه هایی جمع­آوری شد. نمونه­های گیاهان در هر سایت از ۳ نقطه مرکزی، گوشه بالا و پایین و در داخل پلات یک­متر­مربعی و نمونه­های خاک از داخل همین پلات­ها از عمق ریشه­دوانی برداشته شدند و غلظت فلزات سنگین (مس و منگنز) توسط دستگاه ICP-OES قرائت گردید. بر طبق نتایج، غلظت فلزات مس و منگنز در مناطق ۱۰ گانه در جهت باد غالب و خلاف جهت باد غالب دارای غلظت های متفاوتی بودند. غلظت مس در شاخساره گیاهان (۰۱/۲) در هر دو جهت باد بیش تر از اندام های زیرزمینی (۱۹/۱) بود. به عبارتی، فاکتور انتقال در ارتباط با فلز مس بزرگتر از یک بود.این امر نشان می دهد که به احتمال زیاد بتوان این گیاهان را به عنوان بیش اندوز مس در نظر گرفت. بنابراین، این گیاهان بومی دارای توانایی گیاه­پالایی در خاک­های مراتع منطقه بودند.

Soil contamination, Heavy metals, Phytoremediation, rangeland species