فیروزه نورمندی پور - Department of Soil science, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Iran
محمد امیر دلاور - Department of Soil science, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Iran
راتان لل - Carbon Management and Sequestration Center, The Ohio State University, USA
استفان جوزف - School of Material Science and Engineering, University of NSW, Sydney, Australia,
کریستین سایورت - Faculty of Landscape Management, University of Applied Sciences Dresden, Germany

پژوهش حاضر به بررسی تاثیر بیوماس کلش برنج (RH) و بیوچار حاصل از آن (RHBC) بر برخی ویژگی های شیمیایی و فعالیت­های آنزیمی دخیل در چرخه کربن و فسفر در یک خاک شنی آهکی (U) بعد از دو (M۲)، چهار (M۴)، هشت (M۸) و دوازده (M۱۲) ماه انکوباسیون می پردازد. برای این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار و دو تیمار (RH و RHBC) انجام شد. اصلاح کننده های آلی با مقادیر وزنی %۲۵/۱=L۱، %۵/۲=L۲ و %۵=L۳ به خاک افزوده شدند. نتایج نشان داد مقادیر کربن آلی خاک (SOC) به صورت معنی­دار (۰۰۱/۰> p) تحت تاثیر نوع اصلاح کننده، میزان کاربرد آن و مدت زمان انکوباسیون قرار گرفت. بیشترین و کمترین مقدار SOC به ترتیب در تیمارهای RHBCL۳M۲ و RHL۱M۱۲ با ۳/۹۶ و ۲/۷۳ درصد افزایش نسبت به تیمار شاهد اندازه­گیری شد. تغییرات SOC و نیتروژن کل (TN) با گذشت زمان انکوباسیون مشابه یکدیگر و کاهشی بود. بیشترین مقدار فعالیت آنزیم بتاگلوکوزیداز مربوط به تیمار RHL۳M۱۲ (μgPNP.gr-۱h-۱ ۶/۱) و کمترین آن مربوط به تیمار RHBCL۱M۲ (μgPNP.gr-۱h-۱ ۶/۰) بود. تیمارهای RHBCL۳M۸ و RHL۱M۲ به ترتیب بیشترین (mgGlu.g-۱۳h-۱ ۶/۵۹۰) و کمترین (mg Glu.g-۱۳h-۱ ۶/۱۰۹) فعالیت آنزیم اینورتاز را نشان دادند؛ به طوری که بیشترین فعالیت این آنزیم در ماه هشتم انکوباسیون مشاهده شد. تیمار RHL۳M۱۲ دارای بیشترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و اسیدی بود که به ترتیب ۱/۷۸ و ۷/۸۱ درصد افزایش در مقایسه با تیمار شاهد داشت. به طورکلی، افزودن بیوچار با کیفیت مناسب به خاک به دلیل کربن بسیار بالای آن نسبت به بیوماس می­تواند منبع بسیار مناسبی برای جبران کمبود کربن آلی خاک و در نتیجه بهبود خصوصیات شیمیایی و بیوشیمیایی باشد. بر اساس نتایج به دست آمده، اثرات کلش برنج و بیوچار حاصل از آن در افزایش میزان SOC و هم­چنین فعالیت­های آنزیمی خاک، این اصلاح کننده های آلی برای بهبود کیفیت خاک­های شنی پیشنهاد می­شوند.

Invertase, β-glucosidase, phosphatase, Rice Husk, Soil quality