ظرفیت تخلیه زهکش پنجه سدهای خاکی با و بدون هسته رسی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 51، شماره: 11
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-51-11_014
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 243
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سبحان مرادی

گروه مهندسی آب-سازه های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

سعید صالحی

گروه مهندسی آب-سازه های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

کاظم اسماعیلی

مدیر گروه علوم و مهندسی آب-سازه های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف کاهش گرادیان هیدرولیکی و در نهایت تضعیف پدیده پایپینگ، به بررسی مدل­های مختلفی از ابعاد هندسی و عملکرد هیدرولیکی هسته رسی و زهکش پنجه در سدهای خاکی پرداخته است. از این­رو، با مدل­سازی آزمایشگاهی در دو حالت همگن و ناهمگن، میزان دبی نشت و سطح تراز فریاتیک در بدنه سد خاکی با قرائت تراز آب در ۷ حلقه چاهک مشاهداتی و اندازه­گیری فشار پیزومتریک در ۳۰ پیزومتر نصب شده بر روی دیواره کانال، مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، سه نسبت بی­بعد  با سه ارتفاع (۱۲/۰، ۲۰/۰ و ۲۸/۰ متر) در زوایای مختلف (۴۵، ۶۰ و ۹۰ درجه) برای بررسی عملکرد و ارائه­ی شاخص بهینه­ی  در طراحی زهکش پنجه سدهای خاکی انتخاب گردید. سپس نتایج حاصل از مدل عددیPLAXIS ، به­واسطه پارامتر کالیبراسیون و آزمون آماری P-VALUE و RMSE با مدل­های آزمایشگاهی صحت­سنجی شد. نتایج نشان داد ابعاد هندسی مطلوب زهکش پنجه به دلیل ارتباط مستقیم تراز آب مخزن با موقعیت خط فریاتیک و محل خروج آن از شیب پایین­دست سدهای خاکی همگن و ناهمگن مستقیما" با هدایت هیدرولیکی و ارتفاع سطح آب در مخزن سد ارتباط دارد. همچنین نتایج نشان داد که در سدهای خاکی ناهمگن، این مقادیر با ضخامت هسته رسی رابطه معکوس دارد. با مقایسه و استفاده از تحلیل رگرسیون، معادله­ای برای پیش­بینی ارتفاع زهکش پنجه سد همگن ارائه شد که به ازای مقادیر  بزرگتر، دارای دقت بیشتری می­باشد. در نهایت، اندازه زهکش پنجه سد خاکی همگن با زاویه ۴۵ درجه و شاخص  و در حالت ناهمگن، زاویه ۴۵ درجه با شاخص  به عنوان بهینه­ترین حالت گزارش شده است.

کلیدواژه ها

سد خاکی همگن, هندسه زهکش پنجه, خط نشت, Plaxis

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.