تحلیل انتقادی دال مرکزی و برهم کنش دال های شناور در گفتمان رمان «سال های ابری» بر اساس رویکرد لاکلائو و مربع ایدئولوژیک ون دایک
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه علم زبان، دوره: 9، شماره: 16
- کد COI اختصاصی: JR_LS-9-16_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 278
نویسندگان
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران
استادیار زبان شناسی همگانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران
چکیده
این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر نگرش ساختارگرایانه، مفصلبندی دالهای شناور، حول دال مرکزی گفتمان رمان «سالهای ابری» را با استفاده از نظریههای ارنستو لاکلائو و تئون وندایک مورد سنجش قرار دهد. در این راستا، هدف اصلی مقاله آن است تا نشان دهد که چگونه نویسنده با جهتدهی به دالهای گفتمان و استفاده از راهبردهای زبانی، تصویری گزینشی و انتخابشده از جامعه عصر پهلوی، بازنمایی کرده است. این رمان از علیاشرف درویشیان، مجموعهای معنادار از علائم و نشانههای زبانی و فرا زبانی است. با توجه به این موضوع، نگارندگان به منظور تبیین گفتمان اثر، به تشریح اجزای متشکله آن و توضیح رابطه دالهای شناور با دال مرکزی پرداخته؛ سپس زمینههای تبدیل «نابرابری اجتماعی» به دال مرکزی و به تبع آن رشد گفتمان سوسیالیسم را مورد بررسی قرار دادهاند. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که دالهای شناور گفتمان با هدف تثبیت و معنابخشی به دال مرکزی، به چه نحو پیرامون آن شکل گرفتهاند؟ نگارندگان با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، رمان مورد بحث را در سه سطح مورد بررسی قرار دادهاند. در ابتدا مولفههای گفتمانمحور متن شناسایی شد. سپس با توجه به مولفههای یافتهشده، ارتباط دالهای شناور با دال مرکزی گفتمان مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله آخر، پس از انجام تحلیلهای کیفی، با استفاده از تحلیل کمی، درصد فراوانی دالهای شناور و راهبردهای تحلیل ایدئولوژیکی، بهصورت جدول و نمودار ارائه گردید. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در این اثر، نابرابری اجتماعی بهعنوان دال مرکزی در شکلبخشی عناصر گفتمانی آن مطرح است. همچنین، دالهای شناور که فضای گفتمان رمان، آکنده از آنهاست، در قالب مفاهیمی چون «مساوات اجتماعی»، «نفی استثمار»، «نفی استبداد»، و «آزادی» طوری مفصلبندی شدهاند که همگی در خدمت دال مرکزی قرار دارند. در پیوند با نظریه تئون وندایک، راهبرهای قطببندی، کنایه، دلالت ضمنی، استعاره، وجهیت، مقایسه، توصیف کنشگر، دراماتیزه کردن، توضیح، تکرار، و فاصلهگذاری، مهمترین مقولههای تحلیل ایدئولوژیکی در این گفتمان هستند.کلیدواژه ها
لاکلائو, ون دایک, دال مرکزی, دال شناور, سال های ابریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.