سید محسن سهرابی - Department of Production Engineering and Plant Genetics, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
سید کریم موسوی - Plant Protection Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources, Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran

نخود (Cicer arietinum L.) یکی از مهم ترین محصولات زراعی در سطح جهان است. نخود پس از لوبیا و نخود فرنگی مهم ترین لگوم دانه ای فصل سرد است. علف های هرز یکی از مهم ترین تهدید کنندگان تولید نخود در سرتاسر جهان هستند. به علت حساسیت نخود به علف کش ها، عمده ی مصرف علف کش ها به صورت پیش رویشی بوده و استفاده از علف کش های پس رویشی محدود است. بنابراین، ارقام بومی نخود متحمل به علف کش که انعطاف پذیری بالاتری برای استفاده علف کش های پس رویشی دارند، برای بهبود بازده این محصول مورد نیاز هستند. در این پژوهش، با استفاده از روش زیست سنجی بذر و واکنش PCR، مکانیسم های مقاومت ارقام نخود ایرانی نسبت به علف کش پرسوئیت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی قابل توجهی را برای تحمل به علف کش پرسوئیت بین ارقام مختلف نخود ایرانی نشان داد. نتایج بررسی مکانیسم مقاومت ژنتیکی نسبت به علف کش پرسوئیت نشان داد که پروتئین های هدف این علف کش یعنی ALS۱ و ALS۲ در تمامی ارقام مورد بررسی با هم و با توالی های مرجع موجود در بانک ژن تفاوتی نداشته و این اثبات می کند که مقاومت موجود در ارقام مختلف گیاه نخود نسبت به علف کش پرسوئیت در اثر مکانیسم مقاومت محل هدف ایجاد نشده و احتمالا از مکانیسم مقاومت غیرمحل هدف پیروی می کند. ارقام برتر (Bivanij، Aksou، Mansour، TDS-Maragheh۹۰-۴۰۰ و TDS-Maragheh۹۰-۳۵۸) حاصل از این پژوهش می توانند به کشاورزان توصیه شده و همچنین به عنوان والد در آزمایش های بهنژادی برای ایجاد ارقام نخود با مقاومت طبیعی به علف کش پیشنهاد شوند.

Resistant cultivars, Target proteins, Post-emergence herbicides, Weeds, Target site resistance, ارقام مقاوم, پروتئین های هدف, علف کش های پس رویشی, علف های هرز, مقاومت محل هدف