مسعود عزت احمدی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترو یج کشاورزی، م شهد، ایران
سمیه پورسامانی - کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
امیرحسین اشرفی - کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی

تنش خشکی مهمترین تنش محیطی است که بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و به خصوص عملکردی گیاهان را تحتتاثیر قرار می دهد. بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی یک از اهداف اصلی به نژادی گیاهان زراعی می باشد. به منظورانتخاب ژنوتیپ های با عملکرد دانه بالاتر نسبت به ارقام شاهد، سه ژنوتیپ گندم نان زمستانه (لاین های CD-۹۶-۹, CD-۹۶-۴ وCD-۹۶-۱۰) با سه رقم شاهد میهن، حیدری و حیران تحت شرایط تنش خشکی پس از گرد ه افشان ی در دو مزرعه کشاورزان تربتحیدریه و ترب ت جام به صورت مشاهده ای در سطحی معادل ۲۵۰۰ متر مربع برای هر لاین و رقم در هر منطقه در سال زراعی۱۴۰۰-۱۳۹۹ مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین عملکرد دانه بالاتر ژنوتیپ ها و ارقام گندم را در منطقه تربت جام (۸۸۲۷ کیلوگر مدر هکتار) نسبت به منطقه تربت حیدریه (۷۶۴۱ کیلوگرم در هکتار) شاید بتوان به طول دوره رشد و طول دوره پرشدن دانه بیشترنسبت داد که این عوامل باعث افز ایش میانگین هر یک از اجزای عملکرد دانه در منطقه تربت جام گرد ید. میانگین عملکرد دانه لاینهای CD-۹۶-۹ (۸۶۹۷ کیلوگرم در هکتار) و CD-۹۶-۱۰ ( ۸۷۳۶ کیلوگرم در هکتار) در دو منطقه اجرای آزمایش از میانگینعملکرد دانه ارقام میهن ، حیدری و حیران و لاین CD-۹۶-۴ (به ترتیب با تولید ۸۵۳۱ ، ۷۹۸۸ ، ۷۴۳۲ و ۸۰۱۹ کیلوگرم در هکتار)بیشتر و نیز از میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد (۷۹۸۴ کیلوگرم در هکتار) به ترتیب حدود ۹ / ۸ و ۴ / ۹ درصد برتر بود. لاین هایCD-۹۶-۹ و CD-۹۶-۱۰ علاوه بر برتری عملکر د دانه واجد برخی صفات مطلوب چون تحمل به سرما، مقاومت به بیماری ها،خوابیدگی و ریز ش دانه بودند که می توانند پس از معرفی به عنوان رقم جدید گندم برای کشت در مناطق سرد و معتدل سرد کشورتوصیه شوند.

گندم زمستانه، قطع آبیاری، صفات زراعی، اجزای عملکرد