زهرا احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، موسسه آموزش عالی حافظ شیراز
هیوا رحمانی - دکتری تخصصی معماری، عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی حافظ شیراز

خانه های امروزی فضایی مناسب برای آرامش انسان نیست. خانه ای که بتوان بعد از شلوغی های روزمره و دغدغه ها به آن پناه آورد. آپارتمان نشینی از مهمترین تحولات در اسکان بشر طی رشد سریع جمعیت می باشد اما با تغییرات زیادی نسبت به خانه های گذشته است. به همین دلیل باعث ایجاد روابط سرد و بیگانه شدن همسایه ها و عدم کیفیت زندگی اجتماعی شده است. اهدف پژوهش شناخت مولفه های تاثیرگذار در طراحی فضای باز و نیمه باز در مجتمع های مسکونی، آفرینش مجتمع مسکونی با توجه به مولفه های فضای باز و نیمه باز، ارتباط فضاهای مجتمع مسکونی و فضاهای باز طراحی شده به منظور ارتقا کیفی زندگی ساکنین می باشد. این پژوهش از فرایند اجرا، کمی_کیفی (ترکیبی است) که با بهره گیری از روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. روند پژوهش های تحلیل محتوا به دو گونه تحلیل محتوای تفسیری (کیفی) و تحلیل محتوای آماری (کمی) است. مرحله اول یافته های به دست آمده از طریق مطالعات اسناد و مدارک خانه های دوره قاجار شیراز تنوع فضای باز و نیمه باز، توده، سلسله مراتب، بازشوها، سبزینگی، تراس و شاهنشین است. مولفه های مناسب برای ایجاد فضاهای باز و نیمه باز در مجتمع مسکونی ایجاد توده مناسب، طراحی فضاهای نیمه باز متناسب با نیازهای ساکنین می باشد. فضاهای نیمه باز جز مهم ترین بخش خانه در دوران قاجار محسوب می شود. با نظر به اهمیت این فضا در خانه های قدیمی شهر شیراز، سعی برافزایش و طراحی صحیح تراس و بالکن در واحدهای مسکونی و ایجاد رضایتمندی ساکنین مجتمع شده است.

مجتمع های مسکونی، فضای باز، فضای نیمه باز، روابط همسایگی، تعاملات اجتماعی