مرتضی مولایی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

با وجود مباحث زیادی که علیه استفاده از ارزش گذاری مشروط در برآورد ارزش های غیر بازاری مطرح می شود، این روش بسیار استفاده شده است. از بین روش های مختلف استخراج در ارزش گذاری مشروط، به روش انتخاب دوتایی (DC)[۱] توجه ویژه ای شده است. دو نوع روش انتخاب دوتایی وجود دارد: انتخاب دوتایی یک بعدی (SBDC)[۲] و انتخاب دوتایی دوبعدی (DBDC)[۳]. کارایی روش DBDC از روش SBDC بیشتر است. در بیشتر مطالعات ارزش گذاری مشروط در ایران، از روش DBDC استفاده شده و تحلیل آن ها با استفاده از الگوی لوجیت انجام گرفته است که کارایی روش DBDC را بالا نمی برد. هدف این مطالعه تحلیل داده های DBDC با استفاده از مدل پروبیت به ظاهر نامرتبط است. برای این منظور پرسشنامه ارزش گذاری مشروط DBDC برای برآورد تمایل به پرداخت افراد برای حفاظت از گل سوسن چلچراغ طراحی و از سوی ۱۷۷ سرپرست خانوار در سال ۱۳۹۰ در مرکز استان گیلان تکمیل شد. تحلیل داده ها به دو صورت مدل های مقید و غیرمقید انجام شد که در مدل مقید محدودیت برابر بودن ضرایب متغیرها در دو مدل اعمال شد. نتایج نشان می دهد که در مدل مقید تعداد متغیرهای معنی دار بیشتر از مدل غیرمقید است؛ همچنین تمایل به پرداخت (WTP)[۴] با استفاده از مدل اول (مدلی که متغیر وابسته آن پاسخ به پیشنهاد اول است) و دوم (مدلی که متغیر وابسته آن پاسخ به پیشنهاد دوم است) در مدل غیرمقید به ترتیب ۶۶۵۰ ریال و ۶۹۶۳ ریال و با استفاده از مدل مقید ۷۲۲۵ ریال است. پیشنهاد می شود محققان ارزش گذاری مشروط در مطالعات خود برای تحلیل داده های DBDC به منظور دستیابی به برآوردهای کاراتر از مدل های پروبیت به ظاهر نامرتبط استفاده کنند.

ارزشگذاری مشروط, انتخاب دوگانه دوبعدی, پروبیت به ظاهر نامرتبط JEL: Q۲۶