پیامدهای واگذاری مدیریت بهره برداری و نگهداری شبکه آبیاری دشت سیستان بر پایه تئوری سیستم خاکستری
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره: 52، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IJAEDR-52-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 121
نویسندگان
، استادیار اقتصاد کشاورزی واحد تحقیقات اقتصادی- اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات-آموزش و ترویج کشاورزی ، زابل، ایران
استادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان- سازمان تحقیقات-آموزش و ترویج کشاورزی ، زابل، ایران
استادیار عضو هیات علمی گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران
چکیده
یکی از تنگناه های اساسی منطقه سیستان کافی نبودن آب برای آبیاری محصولات کشاورزی و مصارف غیرکشاورزی است. در سال های اخیر، مدیریت تقاضا به عنوان راه حل منطقی برای تحقق هدف بهره برداری پایدار آب مورد توجه قرار گرفته است. یکی از سازوکارها و روش های بهبود مدیریت بهره برداری از آب در منطقه، اجرای طرح آبرسانی از طریق لوله کشی و به کارگیری سیستمهای پمپاژ است. این طرح، با هدف تامین آب در سطح ۴۶۰۰۰ هکتار از اراضی دشت سیستان آغاز و مدیریت و بهره برداری از شبکه واگذار شده است. این پژوهش به دنبال بررسی پیامدهای واگذاری مدیریت بهره برداری و نگهداری شبکه آبیاری در این دشت، از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان منطقه است. در این راستا، پیمایش میدانی با ابزار مصاحبه و پرسشنامه برای جمع آوری داده ها به کار گرفته شد. در این پیمایش، نمونه ای از مدیران دولتی، کارشناسان شرکت بهره برداری شبکه آبیاری و ۱۰۵ نفر از بهره برداران در سال زراعی ۹۸-۹۷ جهت جمع آوری داده ها انتخاب شدند. برای تحلیل اطلاعات و تعیین الگوی بهینه بهره برداری و نگهداری شبکه آبیاری، از تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه به روش خاکستری استفاده شد. نتایج نشان داد مهم ترین پیامدهای مثبت واگذاری مدیریت شبکه شامل ایجاد اشتغال، کاهش مهاجرت روستاییان ، افزایش بهره وری محصولات، کسب اطمینان کشاورز از نظر تامین غذا و درآمد، توزیع مناسب آب، بهره گیری بیشتر از شبکه آبیاری و کاهش اتلاف منابع آب، افزایش احساس مسئولیت و مالکیت کشاورزان نسبت به استفاده از شبکه آبیاری و حفاظت از آن است. همچنین، نبود اطمینان نسبت به انجام مسئولیت، عدم کفایت تفاهم و همکاری موجود بین آب بران، بروز اختلاف میان کشاورزان، عدم توجه کافی به آموزش و ترویج، نبود تجربه، از دست رفتن منابع، عدم توجه به مشکلات اقتصادی آب بران، از دست دادن حمایت قانونی سازمان و عدم کفایت تفاهم و همکاری موجود بین آب بران از جمله پیامدهای منفی می باشد. با توجه به این که هم بهره برداران پیشرو و هم شرکت تعاونی های ایجاد شده، از وظایف خود در امر تحویل مدیریت و نگهداری از شبکه و انجام فعالیت های مورد نظر اطلاع کافی ندارند، الگوی مدیریت و بهره برداری گام به گام توصیه می شود. مهمترین راهکار پیشنهادی، آموزش و آگاه سازی واقعی بهره برداران پیشرو در فرایند واگذاری شبکه آبیاری است.کلیدواژه ها
مشکلات اقتصادی آب بران, بهره برداران, گروهای هم آب, دشت سیستاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.