معصومه لطفی - پژوهشگاه صنعت نفت
ناصر کشاورز فرج خواه - پژوهشگاه صنعت نفت

ارائه تعریف دقیقی از ساختمان مخزن نیازمند مطالعه جزئیات و ناهمگنیهای مخزن به ویژه گسلها و شکستگیهاست. در واقع با مطالعه دقیق ناپیوستگیهای موجود در یک مخزن شامل گسلها و شکستگیهای بزرگ و کوچک مقیاس، میتوان مدل مناسبی از خواص ایستا و پویای مخزن ارائه نمود که امکان معرفی موقعیت بهینه حفر چاه های تولیدی و تزریقی در مراحل مختلف توسعه میدان نفتی و ازدیاد برداشت را فراهم میسازد. از این رو شناسایی گسلها و شکستگیهای موجود در یک مخزن گامی مهم و موثر در توسعه میادین نفتی و مدیریت تولید محسوب میشود. روشهای مختلفی برای شناسایی گسلها و شکستگی های موجود در دادهی لرزهای وجود دارد که متداولترین آنها تفسیر گسلها و شکستگیها با استفاده از نشانگرهای لرزهای است. در این مطالعه از روشی نیمهخودکار مبنی بر تلفیق نشانگرهای لرزهای مناسب جهت شناسایی گسلها و شکستگیهای موجود در دادهی لرزهای میدان مورد مطالعه استفاده شده است. به این ترتیب که ابتدا یک مکعب بهبود گسل مبتنی بر مکعب هدایت شیب از دادهی لرزهای اولیه تهیه شده است. سپس مجموعه ای از نشانگرهای مختلف مانند شباهت، انحنا، انرژی، بسامد میانگین، شیب قطبی و تجزیه طیفی که قادر به نمایش گسلها و شکسگیهای موجود در دادههای لرزهای میباشند، به عنوان ورودی شبکه عصبی مصنوعی در نظر گرفته شده است. پس از آن مجموعه ای از نقاط مشخصه نواحی گسلخورده و نقاط مشخصه نواحی غیرمحتمل به گسل بر اساس تفسیر مکعب بهبود گسل و مکعب نشانگرهای لرزهای تعیین شده است. در مرحله پایانی، مجموعه نقاط تفسیر شده و نیز مکعب نشانگرهای لرزهای محاسبه شده به عنوان ورودی به شبکه عصبی مصنوعی تحت نظارت معرفی گردید. نتایج نشان داد که گسلها و شکستگیها در مکعب احتمال گسل حاصله نسبت به مکعبهای تک نشانگری، ضمن تاثیرپذیری کمتر از نوفه، بهصورت پیوسته تر نمایش داده شده است.

گسل, شکستگی, لرزه نگاری سه بعدی, نشانگرهای لرزه ای, شبکه عصبی مصنوعی, مکعب احتمال گسل