بهنام صدایی - انیستیتو مهندسی نفت
یوسف فتحی - دانشگاه صنعتی امیر کبیر

به منظور دستیابی به بازده مناسب برای تولید از مخازن هیدروکربوری، محاسبه حجم اولیه هیدروکربن ضروری است. بنا به تعریف، حجم خالص (بخش خالص) ضخامت لایه متخلخل و تراوای سنگ مخزن است که دارای هیدروکربور اقتصادی باشد. ضخامت بخش مولد[۱] یا خالص با ضخامت کلی مقایسه می­شود و به عنوان نسبت خالص به کل[۲] شناخته می­شود. نسبت خالص به کل یک پارامتر مهم در محاسبات حجمی ذخیره هیدروکربن درجا، تهیه طرح توسعه میدان، طراحی تاسیسات سطح الارضی و فعالیت­های تحت الارضی می­باشد. ممکن است بخشی از هیدروکربن موجود در مخزن به دلایل متعدد امکان تولید نداشته باشد. پس حجم آن بخش از هیدروکربن نباید به عنوان هیدروکربن اولیه­ی قابل تولید مخزن در نظر گرفته شود. لذا از نسبت خالص به کل برای بیان و یا نمایش بخشی از سنگ مخزن که در تولید مشارکت موثر دارد، استفاده خواهد شد. این نسبت به وسیله اختصاص حد برش در نمودارهای پتروفیزیکی و سپس کاربرد آن برای محاسبه بخش خالص استفاده می­شود. در مطالعه حاضر روش­های مرسوم و نوین محاسبه حد برش برای پارامترهای مختلف پتروفیزیکی و مخزنی از جمله تخلخل، اشباع آب، حجم شیل، تراوایی، پویایی و شعاع حفره مورد بررسی قرار گرفته اند. در ادامه، الگوریتم های محاسبه حد برش با روش­های مرسوم و روش­های نوین ارائه شده و همه روش­ها در قالب یک نرم افزار جامع ارائه شده است. به کمک نرم افزار تعیین حدود برش برای مخازن هیدروکربوری (UT-CDP) به صورت یک نرم افزار یکپارچه گرافیکی می توان حد برش را با روش­های مختلف انجام دهد محاسبه نمود و نتایج به دست آمده را با نتایج تست های مخزنی و تولید مقایسه کرده، از نتایج آن  در تمام مراحل مطالعات مخزن استفاده نمود. نرم افزار مورد نظر در دو میدان تولیدی اجرا گردید و نتایج به دست آمده با نتایج تولید میدان مطابقت داشت.     [۱] pay zone [۲] NTG(Net to Gross)

حدبرش, نسبت خالص به کل, بخش خالص, توسعه نرم افزار, روش های نوین, روش های مرسوم