مهدی ماجدی اصل - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
رسول دانشفراز - استاد، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه
جعفر چابک پور - استادیار سازه های آبی، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
برهان قربانی - دانشگاه مراغه- دانشکده فنی و مهندسی- گروه مهندسی عمران-دانشجوی کارشناسی ارشد عمران آب- سازه های هیدرولیکی

این پژوهش به ارزیابی آزمایشگاهی شرایط مختلف هیدرولیکی بر عملکرد سازه های تورسنگی در استهلاک انرژی نسبی پایین دست سرریز اوجی پرداخته است. پارامترهای مورد ارزیابی پژوهش حاضر شامل عدد فرود، ارتفاع آب پایه، مقدار بازشدگی در عرض آب پایه و قطر سنگدانه ها بودند. آزمایش ها برای دبی­های ۲۰ تا ۴۰ لیتر بر ثانیه با دو ارتفاع آب پایه ۵ و ۱۰ سانتی متر و بازشدگی های ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۳۰ سانتی متر در عرض آب پایه و بدون بازشدگی انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع آب پایه، طول پرش هیدرولیکی نسبی افزایش یافته و میزان استهلاک انرژی نسبی نیز افزایش می یابد. همچنین با افزایش قطر سنگدانه، طول پرش هیدرولیکی نسبی و میزان استهلاک انرژی نسبی کاهش یافته و بیشترین میزان استهلاک انرژی نسبی مربوط به سنگدانه با قطر متوسط ۵/۱ سانتی متر است که میزان استهلاک انرژی نسبی و طول پرش هیدرولیکی نسبی به­ترتیب حدود ۹ درصد و ۳/۸ درصد بیشتر از سنگدانه با قطر۳ سانتی متر است. همچنین نتایج نشان داد که ایجاد بازشدگی و افزایش آن در عرض آب پایه موجب کاهش استهلاک انرژی نسبی می گردد. به طوری که استهلاک انرژی نسبی در آب پایه با بازشدگی ۳۰ سانتی متر حدود ۷ درصد و طول پرش هیدرولیکی نسبی آن حدود ۹ درصد کمتر از آب پایه بدون بازشدگی بوده است.

استهلاک انرژی نسبی, آب پایه تورسنگی, سرریز اوجی, طول پرش هیدرولیکی نسبی