برآورد توابع عملکرد گندم دیم با استفاده از پارامترهای اقلیمی و کاربرد روش های رگرسیونی چند متغیره

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 52، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-52-2_014
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 79
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

معین هادی

Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz

سعید جلیلی

Department of Irrigation and Reclamation Engineering, Faculty of Agriculture Engineering and Technology, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.

وحید مونس خواه

Ph. D Candidate of Irrigation and Drainage, Department of Water Engineering, Tabriz University, Tabriz, Iran.

ابوالفضل مجنونی هریس

Associate Professor, Department of Water Engineering, Tabriz University, Tabriz, Iran

چکیده

بیش از نیمی از اراضی کشاورزی در مناطق اقلیمی خشک و نیمه­خشک، تحت کشت دیم هستند. متغیرهای اقلیمی بسیاری بر عملکرد محصولات دیم تاثیرگذارند که متغیرهای مربوط به بارش مهم­ترین آن­ها هستند. هدف مطالعه حاضر، تعیین توابع عملکرد گندم دیم در ایستگاه­های تبریز، سراب و مراغه واقع در شرق حوضه دریاچه ارومیه با در نظر گرفتن تغییرات متغیرهای اقلیمی در طول مراحل مختلف رشد گندم دیم می­باشد. به­منظور مدل­سازی عملکرد با استفاده از روش­ رگرسیون چندمتغیره، از متغیرهای بارش، تعداد رویداد­های بارش موثر، کمبود بارش گیاهی، کمبود بارش مرجع و تبخیر-تعرق در شرایط دیم در طول شش مرحله رشد گندم دیم شامل جوانه­زنی، اتمام جوانه­زنی تا آغاز گل­دهی، مرحله گل­دهی، اتمام گل­دهی تا آغاز پر شدن دانه، مرحله پر شدن دانه و کل فصل رشد استفاده شد. بر اساس نتایج به­دست آمده، به­طور کلی نوسانات بارش بیش­ترین تاثیر را بر نوسانات عملکرد دارد. لذا شناسایی رژیم بارش و آنالیز مشخصات بارش در ارزیابی نوسانات عملکرد محصولات دیم حائز اهمیت است. در بین مراحل رشد نیز نوسان صفات مورد بررسی در کل فصل رشد نقش بیش­تری در تعیین توابع عملکرد دارد. توابع عملکرد با استفاده از متغیرهایی که همبستگی معنی­داری با عملکرد داشتند، تعیین شد. برای این منظور از داده­های ۲۲ سال و ۳ سال به­ترتیب برای واسنجی و صحت­سنجی استفاده شد. نتایج ارزیابی ضریب کارآیی مدل و جذر میانگین مربعات خطای نرمال شده حاکی از کارآیی بهتر روش همزمان در برآورد عملکرد گندم دیم سراب (۵۵/۰= EF و ۱۹/۰NRMSE =) و دقت متوسط روش گام به گام در برآورد عملکرد گندم مراغه و تبریز است. در مراغه و تبریز روش گام به گام به­ترتیب با مقادیر متوسط خطای نسبی ۲۱ درصد و ۶/۱۵ درصد و در سراب نیز روش همزمان با متوسط خطای نسبی ۵/۱۶ درصد نتایج بهتری در برازش عملکرد داشتند.

کلیدواژه ها

Correlation, Enter method, Rainfall, Stepwise method, yield

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.