لیلا مهردار - گروه مهندسی آب ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
محمد همتی - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مهدی یاسی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، کرج، ایران

شواهد زیادی از ساخت سرریز و سد انحرافی در محدوده پیچ رودخانه وجود دارد و عموما ساخت سامانه آبگیر در دو طرف پیچ آبراهه ضروری است. احداث سرریزها در محدوده پیچ رودخانه، مشکلاتی را از نظر عدم تقارن توزیع جریان و انحراف آب به آبگیرهای دو طرف رودخانه پدید می آورد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر شعاع انحنای پیچ بر نسبت بده ورودی به آبگیرهای دو طرف سرریز در پیچ یک آبراهه است. آزمایش ها در سه کانال آزمایشگاهی منحنی با شعاع انحناهای نسبی ۳/۳، ۰۵/۲ و ۸۴/۰ (که معرف پیچ های ملایم، متوسط و تند هستند) انجام گردید. سرریز لبه پهن با تاج افقی و شیب دار، در موقعیت ۶۰ درجه از ابتدای پیچ در نظر گرفته شد. دو آبگیر در بدنه سرریز و در کناره پیچ داخلی و خارجی جانمائی گردید. نتایج تحقیق نشان داد که استقرار سرریز در پیچ ملایم عملکرد بهتری از نظر یکنواختی آبگیری داشته است. همچنین، عملکرد سرریز با تاج شیب دار بهتر از تاج افقی بوده است. به طور متوسط بده ورودی به آبگیرهای دو طرف سرریز، در سه انحنای نسبی ۳/۳، ۰۵/۲ و ۸۴/۰ با وجود سرریز با تاج شیب دار به ترتیب ۸، ۵ و ۹ درصد نسبت به سرریز با تاج افقی افزایش یافته است. نسبت بده آبگیر خارجی به داخلی در سرریز با تاج شیب دار، در سه پیچ ملایم، متوسط و تند به ترتیب ۱، ۱/۱ و ۱۲/۱ بوده است. افزایش بده آبراهه موجب افزایش یکنواختی در نسبت آبگیری در دیواره داخلی و خارجی، در هر سه پیچ شده است.

پیچ آبراهه, آبگیر, سرریز لبه پهن, شعاع انحنای نسب