بررسی ارتباط بین ضریب زبری با میزان برداشت و رسوب گذاری در خاک شخم خورده به کمک شبیه سازی باران در فلوم آزمایشگاهی
محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 53، شماره: 2
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 86
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IJSWR-53-2_001
تاریخ نمایه سازی: 31 اردیبهشت 1402
چکیده مقاله:
فرسایش خاک فرایندی است که تحت تاثیر زبری سطح (SSR) و بافت خاک، قرار می گیرد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین ضریب زبری با میزان برداشت و رسوبگذاری در نمونه خاک شخمخورده دیمزار مناطق کوهین، سرارود و گچساران به علت مستعد فرسایش بودن این خاکها پس از شخم، به کمک شبیهسازی انجام شد. دو بارش (R۱ و R۲) با فاصله ۴ ساعت با شدت ۱۱۱ میلیمتر بر ساعت در فلوم آزمایشگاهی ۸/۵ مترمربعی با شیب ۱۲ درصد شبیهسازی شد. برای تعیین تلفات خاک، رواناب خروجی با رسوب همراه جمعآوری شد. همچنین قبل و بعد از هر بارش عکس برداری انجام و مدل رقومی ارتفاع با اندازه پیکسل دو میلیمتری تهیه و از آن، زبری سطحی خاک محاسبه و به سه طبقه (زبر، متوسط و نرم) تقسیم شد. تفاوت مدل رقومی ارتفاع (DOD) در قبل و بعد از هر بارش (R۰،R۱ و R۲) برای تعیین مقدار برداشت، رسوبگذاری و نسبت تحویل رسوب (SDR) محاسبه شد و روند آنها با زبری بررسی شد. تلفات خاک در نمونه خاک گچساران در دو رویداد به ترتیب ۴۷۹۶ و ۳۹۰۹ گرم، کوهین ۳۴۶۵ و ۲۴۶۴ گرم و سرارود، ۲۶۷۹ و ۲۱۰۵ گرم اندازهگیری شد. نسبت مقادیر برداشت به رسوبگذاری در رویداد اول در خاک کوهین، سرارود و گچساران به ترتیب ۴/۵، ۳/۷ و ۸/۱ و در رویداد دوم به ترتیب ۲/۳، ۹/۱ و ۲/۱ برابر بوده است. مقدار SDR در بارش دوم در خاک کوهین، سرارود و گچساران به ترتیب ۴/۴، ۳/۶ و ۳/۲ برابر بیشتر از R۱ شده است. رابطه رگرسیونی مستقیم بین تلفات خاک و زبری، با ضریب تعیین، ۸۹/۰ (P<۰.۰۵) به دست آمد. درنهایت میتوان با تهیه DEM و رفع عدم قطعیت آن، مقادیر مطمئنی از برداشت و رسوبگذاری را به دست آورد.فرسایش خاک فرایندی است که تحت تاثیر زبری سطح (SSR) و بافت خاک، قرار می گیرد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین ضریب زبری با میزان برداشت و رسوبگذاری در نمونه خاک شخمخورده دیمزار مناطق کوهین، سرارود و گچساران به علت مستعد فرسایش بودن این خاکها پس از شخم، به کمک شبیهسازی انجام شد. دو بارش (R۱ و R۲) با فاصله ۴ ساعت با شدت ۱۱۱ میلیمتر بر ساعت در فلوم آزمایشگاهی ۸/۵ مترمربعی با شیب ۱۲ درصد شبیهسازی شد. برای تعیین تلفات خاک، رواناب خروجی با رسوب همراه جمعآوری شد. همچنین قبل و بعد از هر بارش عکس برداری انجام و مدل رقومی ارتفاع با اندازه پیکسل دو میلیمتری تهیه و از آن، زبری سطحی خاک محاسبه و به سه طبقه (زبر، متوسط و نرم) تقسیم شد. تفاوت مدل رقومی ارتفاع (DOD) در قبل و بعد از هر بارش (R۰،R۱ و R۲) برای تعیین مقدار برداشت، رسوبگذاری و نسبت تحویل رسوب (SDR) محاسبه شد و روند آنها با زبری بررسی شد. تلفات خاک در نمونه خاک گچساران در دو رویداد به ترتیب ۴۷۹۶ و ۳۹۰۹ گرم، کوهین ۳۴۶۵ و ۲۴۶۴ گرم و سرارود، ۲۶۷۹ و ۲۱۰۵ گرم اندازهگیری شد. نسبت مقادیر برداشت به رسوبگذاری در رویداد اول در خاک کوهین، سرارود و گچساران به ترتیب ۴/۵، ۳/۷ و ۸/۱ و در رویداد دوم به ترتیب ۲/۳، ۹/۱ و ۲/۱ برابر بوده است. مقدار SDR در بارش دوم در خاک کوهین، سرارود و گچساران به ترتیب ۴/۴، ۳/۶ و ۳/۲ برابر بیشتر از R۱ شده است. رابطه رگرسیونی مستقیم بین تلفات خاک و زبری، با ضریب تعیین، ۸۹/۰ (P<۰.۰۵) به دست آمد. درنهایت میتوان با تهیه DEM و رفع عدم قطعیت آن، مقادیر مطمئنی از برداشت و رسوبگذاری را به دست آورد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
زهرا گرامی
PhD Candidate in Soil Resource Management, Department of Soil Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
احمد کریمی
Assistant Professor of Soil Science and Engineeringm, Faculty of Agriculture, Shahrkord University
محمود عرب خدری
Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran.
حسین اسدی
Associate Professor, Department of soil Engineering and Science, Terhran University, Karaj, Iran.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :