بررسی تغییرات خصوصیات هیدرودینامیک آبخوان در گذر زمان با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردی: آبخوان دشت قزوین)
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 53، شماره: 6
- کد COI اختصاصی: JR_IJSWR-53-6_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 99
نویسندگان
phd student in Irrigation and drainage engineering, Water engineering department, Faculty of agricultural and natural resources, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
Associated professor. Water engineering department, Faculty of agricultural and natural resources, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
Associated professor. Water engineering department, Faculty of agricultural and natural resources, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
چکیده
افزایش مصرف آب زیرزمینی و افت روزافزون سطح ایستابی منجر به ایجاد تغییراتی در خصوصیات هیدرودینامیکی آبخوان به ویژه پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه می شود. در این مطالعه که در سال ۱۴۰۰ و با استفاده از نسخه ۱۰ نرم افزار GMS در آبخوان قزوین انجام شده، ضرایب هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه در سه دوره آماربرداری سال های ۱۳۸۱، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۷ پس از واسنجی و صحت سنجی مدل در دو حالت پایدار و ناپایدار تعیین و مقایسه شدند. ریشه میانگین مربعات خطا در حالت پایدار در سه دوره موردبررسی به ترتیب ۸۶/۰، ۷۳/۰ و ۸۴/۰ متر و در حالت ناپایدار نیز به ترتیب ۷۰/۱، ۹۳/۰و ۰۶/۱ متر بدست آمد که نشان از دقت بالای شبیه سازی مدل دارد. متوسط هدایت هیدرولیکی درمحدوده آبخوان در سال های ۱۳۸۱، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۷ به ترتیب ۱۳/۱۹، ۸۵/۱۶ و ۰۶/۱۴ متر بر روز و متوسط آبدهی ویژه در محدوده آبخوان به ترتیب ذکرشده ۰۷۸/۰، ۰۷۱/۰ و ۰۶۴/۰ تخمین زده شد. نتایج نشان داد که با گذشت زمان و بروز افت سطح آب زیرزمینی پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه کاهش می یابند. بر اساس هیدروگراف واحد آبخوان، شیب کاهش سطح آب زیرزمینی به دلیل اقدامات صورت گرفته در طرح تعادل بخشی و تغذیه مصنوعی، از سال ۱۳۹۴ از ۱۱۵۴/۰ به ۰۵۹۱/۰ کاهش یافته است، شیب کاهش هدایت هیدرولیکی از ۳۸/۰ به ۳۱/۰ و شیب کاهش آبدهی ویژه از ۰۰۱۱۷/۰ به ۰۰۰۷۸/۰ کاهش یافته است. دلیل اصلی این روند کاهشی می تواند تخریب ساختمان خاک و کاهش تخلخل موثر باشد که حاکی از برگشت ناپذیر بودن آبخوان به وضعیت قبلی آن است. بنابراین لازم است در خصوص تغذیه آبخوانها و آب برگشتی از سامانههای آبیاری این تغییرات موردتوجه قرار گیرد.کلیدواژه ها
Hydraulic conductivity, Specific Yield, GMSاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.