حسین شعبانعلی فمی - گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
مهسا معتقد - گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
مهناز محمدزاده - دانشگاه پیام نور، ایران
سمیرا افشاری - گروه توسعه کشاورزی دانشگاه بو علی سینا همدان، ایران
مسیب بقایی - دکتری ترویج کشاورزی،مربی و مدرس تسهیل گری اجتماعی، اصفهان، ایران

تحقیق­حاضر با­ هدف تحلیل ادراک کشاورزان نسبت به راهکار های مدیریت­ خشکسالی در واحدهای بهره برداری کوچک مقیاس انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کشاورزان کوچک­مقیاس استان اصفهان بودند (۱۶۶۰۳۰ نفر) که تحت شرایط خشکسالی قرار داشتند. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه ۳۹۴ نفر تعیین شد و به روش نمونه گیری دو مرحله­ای یعنی طبقه ای با انتساب متناسب و تصادفی ساده نمونه­ها انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. نتایج نشان داد که مهم ترین راهکارهای بکارگرفته شده توسط کشاورزان برای مدیریت­خشکسالی به ترتیب اولویت «افزایش­اطلاعات در مورد خشکسالی و راه های مقابله با آن»، «مدیریت بهتر آب کشاورزی»، «آبیاری در زمان مناسب»، «کاشت گیاهان بادشکن در اطراف مزرعه مانند صنوبر» و «مهاجرت فصلی به مناطق اطراف برای کسب درآمد» بودند. به منظور دسته بندی این راهکارها از تحلیل­ عاملی استفاده شد و در مجموع ۵ عامل: راهکار مدیریت آبیاری و حفظ رطوبت؛ راهکار مدیریت مناسب عملیات زراعی؛ راهکار بهینه سازی اقتصاد خانوار؛ راهبرد تقویت ارتباطات و اطلاعات و راهکار بازنگری و تعدیل فعالیت های اجتماعی استخراج و نام گذاری شدند و عامل های مستخرج در مجموع ۸۵۲/۵۲ درصد از تغییرات واریانس­کل را تبیین کردند. در پایان براساس یافته های تحقیق، پیشنهادهایی برای افزایش توان سازگاری با تغییراقلیم و خشکسالی توسط کشاورزان کوچک­مقیاس ارائه شد.

اصفهان, بهره برداری کوچک مقیاس, تحلیل عاملی, مدیریت خشکسالی