مهدی خالقی طرقی
بهرام علیزاده
بهزاد خانی - شرکت انرژی پژوهان آریانا
میرصابر شیروانی - شرکت انرژی پژوهان آریانا

استفاده از روش پی جویی ژئوشیمیایی سطحی در شناسایی تجمعات هیدروکربنی زیرسطحی در طی چندین دهه گذشته توسط شرکت های نفتی و محققین اکتشافی منجر به توسعه کارآمد و روزافزون تکنیک های مورد استفاده در مطالعات ژئوشیمیایی سطحی گردیده است. در روش های ژئوشیمی سطحی میکروبی که یک رهیافت اکتشافی بین رشته ای می باشد، باکتری ها ضمن متابولیزه کردن ترکیبات هیدروکربنی و استفاده از آن به عنوان منبع انرژی به رشد و تکثیر پرداخته و در نهایت آنومالی های میکروبی را در پوشش سطحی بالای افق های مخزنی به وجود آورده که مبین حضور هیدروکربن در لایه های مخزنی زیرسطحی می باشد. از تکنیک میکروبی (MPOG) در بررسی ژئوشیمیایی سطحی یکی از ساختمان های اکتشافی در ناحیه دزفول شمالی استفاده شده است. نتایج بدست آمده از این مطالعه میکروبی، به صورت نقشه های آنومالی تفسیر گردیده و نشانگر حضور هیدروکربن مایع نفتی در بستگی شناسایی شده توسط مطالعات لرزه ای این ساختمان می باشد. هدف از انجام پی جویی ژئوشیمیایی سطحی ساختمان مورد مطالعه، نقش عمده ای را در فرآیند تدوین استراتژی نمونه برداری به عنوان گام نخست در بررسی های ژئوشیمیایی سطحی ایفاء می نماید. بدین منظور از داده های زمین شناسی و ژئوفیزیکی ساختمان مورد مطالعه به طور گسترده ای استفاده شده است. بدیهی است در اجرای بهینه عملیات نمونه برداری مطالعات ژئوشیمیایی سطحی، توجه به نیازمندی های لازم و اجتناب از محدودیت های متداول کمک شایانی به کسب نتایج دقیق از این مطالعه را به همراه خواهد داشت. جهت انجام فعالیت ها و مراحل آزمایشگاهی لازم در مطالعات میکروبی ژئوشیمیایی سطحی ساختمان مورد مطالعه، استفاده از آنالیزهای مولکولی و استخراج DNA از باکتری های اکسید کننده هیدروکربن های گازی سبک در دستور کار بوده است که بدین منظور رویه خاصی در آزمایشگاه های ژنتیک مورد استفاده قرار می گیرد. تعبیر و تفسیر نتایج آزمایشگاهی، به ویژه در تلفیق با نتایج سایر مطالعات زمین شناختی، امکان بررسی تغییرات فراوانی میزان حضور هیدروکربن های گازی در محدوده مورد مطالعه را فراهم آورده و شواهد متقنی مبنی بر وضعیت حضور سیال هیدروکربنی در نواحی مورد انتظار از ساختمان مورد مطالعه را ارائه می نماید.

مطالعات اکتشافی میکربی (MPOG), باکتری های اکسیدکننده هیدروکربن های گازی سبک, نقشه آنومالی میکربی, ریزنشت هیدروکربنی