دگرگونی گره های شهری در دوره قاجاریه و پهلوی اول تهران (مطالعه موردی: تکیه نیاوران، میدان توپخانه و میدان مشق)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: هشتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری
  • کد COI اختصاصی: ICSAU08_1032
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 132
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آزاده شهابی پور

کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشگاه امام جواد (ع)، یزد، ایران

حمیدرضا بیگ زاده شهرکی

دکترای مرمت، استادیار دانشگاه فنی و حرفه ای، یزد، ایران

چکیده

گره های شهری، کلیه ی فضاها و پاره فضاهایی را در بر می گیرند که با دارابودن ویژگی های خاص به لحاظ هندسی و مکانیابی، محل تجمیع یا تلاقیرویدادهای متنوع جمعی هستند. با این وصف، انواع تقاطع ها، میادین، فلکه ها،حسینیه ها و تکیه ها و حتی چهارسوق بازارها به عنوان نمونه هایی از گره هایشهری قابل بررسی هستند. گره ها در طول تاریخ برحسب ضرورت مکانی وزمانی خود دارای عملکردهای گوناگون و بعضا جابجایی یا انتقال عملکردی بهیکدیگر بوده اند. از جمله عملکردهای گره ها می توان علاوه بر نقش مهم آنهادر نظام آمد و شد شهری، به موارد حکومتی و دیوانی، اقتصادی، مذهبی واجتماعی اشاره کرد. باتوجه به اینکه تهران به عنوان پایتخت ایران، پرجمعیتترین شهر و مرکز سیاسی، اداری، اجتماعی و... دگرگونی درفضاهای شهری رابه صورت خاص در تاریخ معاصر از اجار تا دوره ی پهلوی اول، بیش از سایرشهرهای کشور تجربه کرده است، موضوع به لحاظ مکانی و زمانی در اینبازه ی زمانی و محدوده ی جغرافیایی و صرفا در مورد میادین وتکاپای مشهوراین شهر تحدید گردیده است. روش انجام کار، تفسیری تاریخی و توصیفیتحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات آن عمدتا به شیوهی اسنادی(کتابخانه ای) است. این مقاله می کوشد تا تحول در گره های شهر تهران را دردو بازه زمانی قاجار و پهلوی اول ارزیابی و نقش و کارکرد آنها را بررسی نماید.نتایج به دست آمده نشان از آن دارد که گره های شهری در تهران، تحت تاثیردو مولفه یکی تغییر در سیستم حمل و نقل و دیگری تغییر و ارتقای کاربریآنها در پاسخ به نیازهای جدید تغییر یافته است. البته با ذکر این نکته کهتغییر در مصادیق گره های شهری مورد مطالعه، روندی متفاوت داشته است.

کلیدواژه ها

سیر تحول، گره شهری، تهران، اجاریه، پهلوی اول

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.