مقایسه تطبیقی طرح های تجمیع پلاک در فرایند نوسازی مشارکتی بافت های فرسوده در ایران با الگوی سازماندهی مجدد زمین در جهان

تملک املاک واقع در بافت های فرسوده باهدف تولید اراضی لازم برای نوسازی این بافت ها و به عنوان یکی از اجزای تفکیک ناپذیر فرایند نوسازی، از اهمیت بسیار و تاریخچه ای به قدمت اقدامات عمرانی و نوسازی شهری در کشور برخورداراست. مختصات ویژه مقوله تملک، آن را از متغیرهای بسیاری نظیر مسائل مالی، اجرایی و حقوقی متاثر می سازد و ارتباط مستقیم آن با حقوق خصوصی ساکنین بافت های فرسوده، این مقوله را بیش از سایر اقدامات نوسازی در کانون توجه مردم و متولیان امر قرارداده و نقش مهم و محوری مردم در پیشبرد روند را آشکار می سازد. اما متاسفانه عملکرد پیشین متولیان نوسازی در حوزه تملک به گونه ای بوده است که به بدبینی و بی اعتمادی مردم و درنتیجه مقاومت آنان در برابر طرح های نوسازی انجامیده و در صورت ادامه چنین روندی، طرح های نوسازی ارائه شده به دلیل فراهم نبودن بسترهای لازم، قابل اجرا نبوده و به بن بست خواهند رسید. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف مقایسه روش تملک زمین دریافت های فرسوده در ایران با تجارب کشور ژاپن که کشوری پیشرو در زمینه الگوی سازماندهی مجدد زمین می باشد و استفاده از تجارب ارزنده این کشور انجام پذیرفته است. در راستای این هدف محله خوب بخت تهران با توجه به مشارکتی بودن فرایند نوسازی در آن، به شکلی تطبیقی به لحاظ اهداف مداخله، نوع مشارکت، عاملان مشارکت، دیدگاه و رویکرد، اصول و فرایند کار با برنامه توسعه شهری در شهر ناگویای کشور ژاپن مورد مقایسه قرارگرفته و در این راستا تفاوت اقدامات انجام شده بررسی شده است. نتیجه آنکه در روش تملک اراضی، مشارکت به صورت نیمه متمرکز بوده و به شکلی کامل انجام نمی پذیرد، همچنین به لحاظ مالی در پیاده سازی سیستم سازماندهی مجدد زمین، مالکین به طور مستقیم می توانند در امور مالی پروژه ها مشارکت نمایند چراکه هزینه ای را متحمل نمی شوند بلکه حتی منتفع می گردند. مالکین به طور غیرمستقیم مشارکت می نمایند چراکه در شرایط خوب اقتصادی به لحاظ ارائه طرحی نو و بهبود وضعیت نسبت به شرایط سابق، تمامی زمین های محدوده پروژه مشمول ارزش افزوده میشود و حتی در محدوده پلاکها جهت جبران خسارت احتمالی مالکین، تراکم ساختمانی افزایش می یابد. به عبارتی دیگر امتیازات و تسهیلاتی به مالکین ارائه می شود که به ازای آنها زیان های احتمالی جبران گردد.

کلیدواژه ها:

نوسازی مشارکتی ، تملک زمین ، سازماندهی مجدد زمین ، شهر ناگویا ، محله خوب بخت