سیده فاطمه امامی - دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه معماری،دانشگاه علم وهنر یزد،ایران

در پهنه دشت یزد که دامنه شمالی آن تا عقدا امتداد دارد، شهرها و روستاهایی در طول تاریخ شکل گرفته اند که میبد ازجمله کهن ترین آنها، در میانه این دشت محسوب می شود، با وجود خاک رس مرغوب، معماری بوکنی است که با بهره گیریاز ویژگی های اقلیم کویری و بستر خاص طبیعی بوجود آمده است. بوکن ها در دل زمین بوجود آمده اند و یا بر سینهدیوارهای گلین: لذا بوکن واژه درست و دقیقی برای فضاهای به وجود آمده در دل زمین است.در این مقاله که از طریقمطالعات اسنادی و میدانی گرد آمده است، تلاش می شود تا بتوان از طریق بررسی های توصیفی _تحلیلی به تحلیل سازهبوکن های موجود در بدنه خندق بیده بپردازیم. نتایج این تحقیق نشان می دهد که خاک مقاوم رسی بستر مناسبی برایپدید آمدن این گونه معماری بوده و اختلاف تراز تراس رسی که خود عامل اساسی در زایش و توسعه شهر بوده، در بوجودآمدن معماری بوکنی نیز نقش داشته باتوجه به اینکه بسترهای سخت خاکی، خود در قسمت شالوده و پی به عنوان سازههای سنتی مورد بررسی قرار گرفته و این سازه برای حفظ ایستایی نیاز به انحنایی در سقف دارد و هرچه مقاومت مکانیکیبستر بیشتر باشد باعث میشود از قوس های بیز به سمت سقف های کاملا تخت تغییر شکل بدهدکه در ادامه با توجه بهبررسی های انجام شده در زمینه خاک شناسی و یافتن مقاومت بالای خاک این منطقه به سقف هایی نسبتا تخت در داخلفضای بوکن ها رسیدیم که به تحلیل سازه آن خواهیم پرداخت.

معماری دستکند، تحلیل سازه، بوکن، بیده، میبد