مهتاب آزادی طلایی - کارشناسی ارشد پژوهش هنر
جواد آزادی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری

حدود بیست و دو هزار سال پیش از میلاد ، انسان در غارهای لاسکو (Lascaux)نخستین تصاویر گفتاری را برروی سنگ و دیوار رسم کرد.از آن پس تقریبا هفده هزار سال طول کشید تاهنر۵ خط و نوشتار، شگفت انگیزترین دستاورد انسان، بوجود آید. باستان شناسان معتقدند که احتمالا انسانهای اولیه علامتهای مکتوب را به منظور حفظ حکایتهای خود و تاریخ نویسی ابتدایی به کار گرفته اند.ده ها هزار سال است که طرح گونه ها، علامتها و اشکال به عنوان وسیله ای برای ارتباط پیامهای ساده بین انسانها به کار می رود. تاریخچه خط و الفبا فرایندی طولانی دارد و این فرایند به کندی و با پیچیده گی پیش رفته است.تا جایی که اسناد نشان می دهد، خط و نوشتار در "میان رودان" یا همان بین النهرین (Mesopotamia)، سرزمین بین دو رودخانه دجله و فرات، آغاز شد. این سرزمین که از خلیج فارس تا بغداد امتداد دارد، در حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح به دو ناحیه سومر ( (Sumer)در جنوب و کلده ( (Akkad)در شمال تقسیم می شد.سومری ها و کلدانی ها در ناحیه جغرافیایی۵ واحدی بطور هماهنگ زندگی می کردند، اما زبان آنها تا حد زیادی با هم تفاوت داشت ،(تفاوتی مانند زبانهای آلمانی و ژاپنی) این دو جامعه متمدن در مجتمع های کوچک پیرامونهای شهرهای بزرگی مثل بابل (Babylon)تحت حکومت فرمانروایان زندگی می کردند. اکثرا جمعیت بین النهرین را چوپانها و کشاورزان تشکیل می دادند. این سلسله مراتب در نخستین لوحه های دستی سومری که از مجتمع معبد بزرگ در اوروک - (Uruk)به عنوان نخستین اسناد مکتوب معبد بزرگ - به چشم می خورد.بدین صورت می توان نتیجه گرفت که نخستین علامتهای نوشتاری برای ضبط محاسبه های مربوط به کشاورزی به کار می رفته. لوحه های دیگری نیز در معبد لاگاش کشف شده که نشان از آن دارد که ساختار اجتماعی معبدیان شامل ۱۸ نانوا، ۳۱ آبجوساز، ۷ برده و ۱ آهنگر بوده است.