مروری بر استانداردهای طبقه بندی مناطق خطرناک در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به واسطه نوع و ماهیت فرآیند، تاسیسات و تجهیزات فرآیندی و عمدتا با مکانیزم های پیچیده و مواد خطرناک شامل مشتقات نفتی، میعانات گازی و محصولات شیمیایی، جزو پرمخاطره ترین صنایع در دنیا تلقی می گردند و این مساله را می توان در مرور سوابق حوادث و فجایع در طول چند ده ه گذشته، به طور واضح درک نمود. حوادث در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی عمدتا از دسته حوادث بزرگ و فاجعه آمیز به شمار می روند که پیامدهای جانی، مالی، زیست محیطی و اعتیاری قابل توجهی را دربر دارند. به طور مثال می توان به حوادثی چون حریق استخری، حریق فورانی، بویل اور، پدیده بلو، انفجار ناشی از تجمع ابر بخارات و گازهای قابل انفجار و ابر بخارات سمی اشاره نمود. همچنین مرور سوابق این دست از حوادث فاجعه بار نشان داده است که کلیه حوادث فاجعه بار در مناطقی رخ می دهند که کمترین فاصله را تا محل استقرار تاسیسات بحرانی از قبیل مخازن تحت فشار، برج های تماس آمین، برج های تقطیر اتمسفریک، درام ها و خطوط اکسیژن و غیره داشته اند. این امر به مرور باعث شد تا نهادهای ملی و بین المللی تولید استاندارد، طبقه بندی از مکان های خطرناک ارائه نمایند که نشان دهد در چه مناطقی، احتمال رخداد حوادث فاجعه بار بیشتر بوده و می بایست تدابیر ایمنی شدیدتری اعمال شود تا از بروز آنها پیشگیری به عمل آید.روش کاردر این مطالعه که از نوع مروری است، سعی شد تا با مرور استانداردهای ملی و بین المللی معتبر در سطح جهان که در زمینه طبقه بندی مناطق خطرناک در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی گایدلاین هایی را ارائه داده اند، نحوه طبقه بندی مناطق خطرناک شرح داده شود و سپس با یکدیگر مقایسه شوند. در این مطالعه ابتدا به تشریح استانداردهای IEC ۶۰۰۷۹-۱۰-۱، NFPA ۴۹۷، GS EP SAF ۲۱۶، CEI ۳۱-۳۵ و CSA C۲۲.۲ No.۲۱۳پرداخته شد و در نهایت، نحوه طبقه بندی مناطق خطرناک در این پنج استاندارد با یکدیگر مقایسه شدند.بحث و نتیجه گیرینتایج نشان داد که استاندارد IEC ۶۰۰۷۹-۱۰-۱ به عنوان یک مرجع معتبر برای بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد که دو استاندارد معتبر دیگر شامل GS EP SAF ۲۱۶ و CEI ۳۱-۳۵/A به آن ارجاع داده اند.همچنین دو استاندارد NFPA ۴۹۷ و CSA C۲۲.۲ No . ۲۱۳ بر اساس کد NEC ۵۰۰ تنظیم شده اند که در کشورهای آمریکای شمالی مورد تایید می باشند. تعداد طبقه بندی ها در استاندارد IEC ۶۰۰۷۹-۱۰-۱ نسبت به استانداردهای آمریکایی یک طبقه بیشتر لحاظ شده است که از این حیث دقت بیشتری را ارائه می دهد و مورد استقبال بیشتری نیز قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی ، طبقه بندی مناطق خطرناک ، انفجار ، اشتعال