تعیین حوضه آبگیر و حریم حفاظتی چشمه چله خانه علیا (صوفیان)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه آب و خاک، دوره: 37، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JSW-37-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 339
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عبدالرضا واعظی هیر

دانشگاه تبریز

واحده آقایی

دانشگاه تبریز

مهری تبرمایه

دانشگاه تبریز

چکیده

شناسایی حریم کمی یا محدوده آبگیری چشمه­ها جهت اعمال برنامه­های مدیریتی برای جلوگیری از افزایش بهره وری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی یکی از اقدامات بسیار مهم و حائز اهمیت محسوب می­شود. ارتفاعات روستای چله خانه علیا و کارخانه سیمان صوفیان واقع در کوه مورو با داشتن پوشش قابل توجهی از واحدهای آهکی کرتاسه تامین کننده­ی بخش عمده­ای از آب شرب روستاهای منطقه می­باشد. کارخانه سیمان صوفیان به عنوان یکی از قطب های صنعتی شمال غرب کشور می­تواند بر کمیت و کیفیت آب چشمه واقع در این منطقه موثر باشد. با تعیین حریم حفاظتی چشمه چله خانه علیا به عنوان اصلی­ترین چشمه موجود در منطقه، می­توان از اثرات منفی این کارخانه بر روی منابع آب جلوگیری کرد. نتایج اندازه گیری ماهانه دبی و مقادیر هدایت الکتریکی چشمه چله خانه علیا، تجزیه و تحلیل هیدروگراف چشمه در سال آبی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ و مقدار ضریب فرود بدست آمده در دراز مدت  (α=۰.۰۰۲)بیانگر غالب بودن سیستم جریان افشان می­باشد که از عدم خلوص آهک و تراکم بالای درز و شکستگی منطقه ناشی می­گردد. جهت تعیین محدوده حوضه آبگیر و حریم حفاظتی چشمه مذکور، مرزهای هیدروژئولوژیکی تعیین و با استفاده از روش SCS و محاسبات بیلان، مرز مزبور مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از محاسبات عدم تطابق مرز هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی را نشان داد. از این رو اقدام به تهیه نیمرخ زمین شناسی و محاسبه مساحت حوضه آبگیر گردید. بر اساس یافته های این پژوهش و محدوده های محاسبه شده، حریم حفاظتی چشمه چله خانه علیا شامل محدوده هیدورژئولوژیکی بدست آمده از محاسبات بیلان در اطراف چشمه چله خانه علیا و مرز حفاظتی تعیین شده برای آهک های موجود در پایین تر از تراز چشمه چله خانه علیا (بخش غیر اشباع آهک های منطقه) می باشد که مساحت آن تقریبا ۱۸ هکتار برآورد شده است.

کلیدواژه ها

جریان افشان, حریم حفاظتی, ضریب فرود, مرز هیدروژئولوژیکی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.