محمد امینی - دانشجو/ دانشگاه تهران
محیا کرمانی - دانشگاه علامه دهخدا قزوین

باغ سازی ایرانی یکی از اصیل ترین روش ها در معماری ایران است. فهم ایرانیان از باغ سازی ریشه در فرهنگ و باورهای دینی ایشان دارد. دوره ی صفویه به علل مختلفی همچون قدرت این سلسله و پویایی جامعه ی هنری آن، یکی از موفق ترین دوران در عرصه ی باغ سازی است. ساخت و استفاده از باغ در این دوران در اوج خود قرار دارد و به مکانی برای تشریفات درباری تبدیل می شود. سفیران و هیئت های تجاری غربی که با بیشتر شدن رابطه ی دربار صفوی و اروپا به ایران سفر می کردند در باغ های اصفهان به خدمت شاه می رسیدند. بررسی مکتوبات و آثار این سفیران و سیاحان برای فهم دید آنها به باغ ایرانی هدف اصلی این مقاله است. همچین در ادامه، نظر مورخان ایرانی معاصر با دوره صفوی نسبت به باغ بررسی می شود. در نهایت نظر این دو گروه برطبق داده ها بررسی و تحلیل می شود تا فهم سیاحان غربی و مورخان ایرانی از باغ ایرانی بدست آید. بنابراین، روش تحقیق در این پژوهش تفسیر تاریخی است که با رویکرد تحلیلی به بررسی داده های بدست آمده می پردازد. در آخر نتایج به دست آمده باهم مقایسه شده و مشخص می شود که سیاحان اروپایی باغ ایرانی را در عین سادگی پر از تزئینات می بینند. استفاده از آب و نحوه کرت بندی درختان برای ایشان بدیع است و برخلاف رفتار خود در باغ که آن را قدمگاه می دانند، رفتار ایرانیان در باغ را ساکن توصیف کرده اند و استفاده از باغ در نزد ایرانیان، از نظر سیاحان به صورت نظرگاه است. در عین حال مورخان ایرانی در دوران صفوی باغ را تمثالی از بهشتی می دانند که در آمیزه های دینی توصیف شده است.

باغ ایرانی, صفویه, سیاحان غربی, مورخان ایرانی