انسیه احمدپور - دانشجوی دکتری، واحد علوم پزشکی تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مقصود پیری - استاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمدعلی آذربایجانی - استاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر ۴ هفته تمرین هوازی تناوبی با شدت متوسط بر عملکرد شناختی و میزان بیان ژن­های PGC۱α و VEGF در هیپوکمپ رت­های پیر بود. به این منظور، رت­های­­ نر نژاد ویستار ۲۰ ماهه به ۲ گروه تمرین ورزشی (تعداد = ۸ سر) و کنترل (تعداد = ۸ سر) تقسیم ­شدند. حیوانات گروه ورزشی، تمرین هوازی تناوبی با شدت متوسط را به مدت ۴ هفته، ۵ روز در هفته انجام دادند. جهت بررسی یادگیری و حافظه فضایی، حیوانات ۴۸ ساعت بدنبال آخرین جلسه تمرینی تحت آزمون ماز آبی موریس قرار گرفتند. سپس، حیوانات کشته شدند و بافت هیپوکمپ استخراج شد. برای اندازه­گیری بیان ژن از روش Real time-PCR استفاده شد. تحلیل آماری با استفاده از آزمون t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی­داری ۰۵/۰P£ انجام گرفت. نتایج نشان داد که تمرین هوازی باعث بهبود در عملکرد یادگیری (۰۵/۰ ≥ P) و حافظه فضایی (۰۰۱/۰ ≥ P) شده و میزان بیان PGC۱α (۰۱/۰ ≥ P) و VEGF (۰۰۱/۰ ≥ P) را افزایش می­دهد. همچنین، ارتباط مثبت معنی­داری بین بیان ژن PGC۱α با بیان ژن VEGF در هیپوکمپ مشاهده شد (۰۰۱/۰≥p، ۸۹۴/۰=r). به علاوه، بین بیان ژن VEGF با میانگین زمان سپری شده برای یافتن سکو، ارتباط معکوس معنی­دار (۰۵/۰≥p، ۵۷۸/۰-=r)، و با مدت زمان سپری شده در ربع دایره هدف، ارتباط مثبت معنی­داری وجود داشت (۰۱/۰≥p، ۷۱۳/۰=r). به طور کلی، تمرین هوازی موجب بهبود عملکرد یادگیری و حافظه فضایی در حیوانات پیر می­شود؛ به نظر می­رسد که تنظیم مثبت مسیر پیام­رسانی /VEGF PGC۱α ناشی از ورزش در مغز، حداقل تا بخشی، در این سازگاری نقش دارد.

پیری, یادگیری, حافظه فضایی, ورزش هوازی, عملکرد شناختی, بیان ژن , PGC۱α, VEGF, هیپوکمپ, رت های پیر