محمد علی شاهرخ نیا - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج
حمیدرضا خادم حمزه - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

در مناطق کم باران، خشکی مهمترین تنش محیطی است که تولید گیاهان را به شدت کاهش می دهد. به منظور بررسی اثر تیمارهای مختلف آبیاری بر برخی صفات زراعی و عملکردی ارقام گلرنگ، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی، در ۳ تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان در سال زراعی ۹۹-۹۸ انجام شد. سطوح آبیاری(قطع آبیاری در مرحله تکمه دهی ۱I، تامین ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰درصد نیاز آبی تا پایان فصل رشد بترتیب ۲I، ۳I، ۴I و ۵I) به عنوان کرت های اصلی و ارقام محلی اصفهان، گلدشت، صفه و فرامان به عنوان کرت های فرعی بودند. هر کرت فرعی شامل چهار ردیف کشت به طول ۶ متر و فاصله ردیف و فاصله بوته روی ردیف بترتیب۶۰ و ۵ سانتی متر بود. در پایان فصل زراعی صفاتی از جمله روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته در زمان برداشت، عملکرد اندازه گیری گردید. شاخص تنش آبی گیاه و بهره وری اقتصادی و فیزیکی آب محاسبه شد. تجزیه و تحلیل های اقتصادی نیز انجام شد. میزان آب مورد نیاز هر تیمار به صورت روزانه با روش پنمن مانتیث محاسبه و با استفاده از کنتورهای حجمی اندازه گیری و تحویل گردید. داده های بدست آمده با نرم افزارSAS تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون LSD انجام شد. بالاترین عملکرد دانه در تیمار تامین ۱۰۰ درصد نیاز آبی(۵I) از رقم فرامان(۲۶۸۸ کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در تیمار قطع آب در مرحله تکمه دهی(۱I) مربوط به ارقام صفه و محلی اصفهان بترتیب با عملکردهای ۷۵۸ و ۷۷۹ کیلوگرم در هکتار بود که در یک کلاس آماری بودند و تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. بیشترین میزان بهره وری آب آبیاری و بهره وری آب کل بترتیب مربوط به تیمار قطع آبیاری و تیمار آبیاری ۷۵ درصد با مقادیر ۳۸۳/۰ و ۲۷۴/۰ کیلوگرم بر مترمکعب بود. بهره وری اقتصادی آب نیز در تیمار آبیاری ۷۵ بیشتر بود. با در نظر گرفتن کلیه شاخص ها، تیمار آبیاری ۷۵ درصد بعنوان مناسب ترین تیمار آبیاری ارقام گلرنگ تشخیص داده شد.

تنش آبی, کم آبیاری, نیاز آبی, بهره وری آب