تاثیر آموزش مبتنی بر نقشه های مفهومی معلم و دانش آموز ساخته بر انگیزش و یادگیری مفاهیم درسی دانش آموزان مقطع هشتم متوسطه

پیشینه و اهداف: اثربخشی نظام آموزشی مرهون توجه به اصول آموزشی طراحی شده و هدفمند است که استفاده از نقشه مفهومی، یک نمونه از این نظام هدفمند است. روش آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی در بسیاری از پژوهش ها مورد بررسی قرار گرفته است. در این روش اصول آموزش به صورت طبقه بندی و نظام مند به یادگیری منتهی می شود. در پژوهش حاضر استفاده از روش آموزش مبتنی بر استفاده از نقشه مفهومی به اشکال معلم و دانش آموزساخته به عنوان ابزار و رویکردی برای پیشرفت در یادگیری مفاهیم درسی و ایجاد انگیزه مورد بررسی قرار گرفته است.روش ها : در این پژوهش روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون (چند گروهی) با دو گروه آزمایش و یک کنترل استفاده شده است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پایه هشتم دوره اول متوسطه در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ است.۶۰ نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به ۳ گروه ۲۰ نفری تقسیم شدند. گروه های آزمایش با استفاده از نقشه های مفهومی معلم و دانش آموز ساخته و گروه کنترل به روش معمول آموزش دیدند. ابزار گردآوری داده پر سش نامه انگیزه پیشرفت هرمنس و آزمون یادگیری است و برای سنجش روایی ابزار از نظرات اساتید و معلمان استفاده شد. پایایی ابزار پژوهش به ترتیب ۸۵/۰ و ۸۲/۰ به دست آمد. در تحلیل داده از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل آماری برای فرضیه ها در سطح معنی داری(۰۵.۰ )، حاکی از تاثیر معنی دار  استفاده از روش های نقشه مفهومی معلم ساخته و دانش آموز ساخته بر پیشرفت انگیزه دانش آموزان و یادگیری آنان در گروه های آزمایش در مقایسه با روش معمول است. همچنین نتایج آزمون شفه نشان از اختلاف معنی دار بین آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی معلم ساخته نسبت به آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی دانش آموزساخته (۸۷۵.۰ p =) بر یادگیری نیست.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان از تاثیر نقشه مفهومی معلم ساخته و دانش آموزساخته بر یادگیری مفاهیم درسی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان به نسبت روش معمول است. با توجه به نتایج پژوهش نقشه مفهومی به عنوان ابزار و رویکرد مناسب برای رسیدن به یادگیری و ایجاد انگیزه می تواند مورد توجه قرار گیرد. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که استفاده از هر دو نوع نقشه مفهومی بر یادگیری و انگیزش دانش آموزان تاثیر دارد و مقایسه این دو روش اختلاف معنی داری بین دو گروه نشان نمی­دهد.

کلیدواژه ها:

نقشه مفهومی دانش آموز ساخته ، نقشه مفهومی معلم ساخته ، انگیزه ، یادگیری