فرشیده فتحی هفشجانی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
حسین زینلی پور - گروه مشاوره و روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
علی اکبر شیخی فینی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
کوروش فتحی واجارگاه - گروه آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
اسماعیل جعفری - گروه آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

پیشینه و اهداف: سازمان­ها با آگاهی از عصری که با تغییرات روز به روز دنیا مواجه است، باید دائما با فناوری و تغییرات فناوری همراه شده و آنها را برای بقا و دست یابی به بهترین نتایج ممکن اجرا کنند. یکی از این تغییرات فناوری تصمیم­گیری برای پیاده­سازی موک در حوزه یادگیری دیجیتالی آن هم در محیط­کاری سازمان­ها است که موضوع پیچیده­ای به­حساب می­آید و آگاهی و اطلاع­رسانی از اثربخشی خدمات آموزشی این نوع تکنولوژی به­عنوان یکی از انواع نمودهای آموزش مجازی در انتخاب این راه بی­نتیجه نیست؛ چرا که موک­ها نقش مهمی را به­عنوان یک استراتژی آموزشی بالقوه برای سازمان­ها و شرکت­ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه داشته­اند. ازاین­رو، هدف از این پژوهش شناسایی کارکردهای فناورانه آموزشی موک­ها برای کارکنان در محیط­کار است.روش ها : پژوهش براساس نوع هدف بنیادی، و از نظر رویکرد پژوهشی کیفی از نوع سنتز پژوهی صورت گرفته است. جامعه آماری شامل اسناد و مدارک (کتاب­ها، مقالات پژوهشی و مروری، پایان­نامه­ها و منابع اینترنتی) است که به طریق جستجو در پایگاه­های اطلاعاتی معتبر­ وب فارسی (پایگاه استنادی جهان اسلام، مگ­ایران، پایگاه اطلاعاتی نور (نورمگز)، موسسه علوم­انسانی و مطالعات فرهنگی سیویلیکا، سیستم شبکه دانش باراکات، پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) و پایگاه داده­های وب لاتین (پروکوئست، اشپرینگر، اسکوپوس، ساینس­دایرکت، و هم­چنین موتور جستجوی گوگل­اسکالر) از ۱۸۳منبع دریافتی با نمونه­­گیری به­طریق معیاری (از سال موک شرکتی۲۰۱۴تا سال۲۰۲۲) ۴۵ نمونه انتخاب شد که در نمونه­ ۳۲ اشباع نظری مولفه­ها حاصل شد. به­منظور گردآوری داده­ها از روش تحقیق کتابخانه ای و جهت تجزیه­و­تحلیل داده­ها، از روش تحلیل مضمون که در تحقیقات کیفی کاربرد دارد، استفاده شده است. در انتها برای اعتباریابی مدل پیشنهادی تعداد ۶ نفر از متخصصان در حوزه­های مختلف چون برنامه­ریزی درسی و آموزشی، تکنولوژی آموزشی و یادگیری الکترونیکی به­صورت نمونه­گیری هدفمند انتخاب گردید و سپس پرسش نامه محقق ساخته اعتباریابی محتوایی مدل مفهومی برای آن­ها ارسال شد و مدل نهایی پس از انجام اصلاحات مورد تایید قرار گرفت.یافته ها: در پژوهش حاضر براساس یافته­ها در نهایت سه مولفه اصلی حاصل شد. دسته اول فرایند آموزشی با ۶ زیرمولفه (هدف­گذاری آموزشی دوره­ها، محتواهای دوره­های آموزشی، شیوه­های یادگیری حرفه­ای متنوع، فعالیت­های آموزشی حرفه­ای، منابع آموزشی دوره­ها، ارزیابی عملکرد)، دسته دوم بخش حمایتی با ۵ زیرمولفه (پوشش آموزشی کارکنان، پشتیبانی آموزشی، هزینه­های آموزشی، برانگیزنده­های آموزشی، قابلیت­های روش آموزشی) و دسته سوم  بخش عملیاتی با ۳ زیرمولفه (حیطه­های آموزشی، آموزش­های تکمیلی مهارتی، ایجاد مهارت­های نرم حرفه­ای).نتیجه گیری: این مطالعه پیامدهای احتمالی کارکردهای آموزشی موک در محیط­­کار را نشان داده است که ذی­نفعان شامل سازمان­ها، شرکت­ها و کارکنان با اطمینان و با توجه بیشتر به این کارکردها می­توانند آن را در سیستم آموزشی خود به­کار گیرند چرا که به جرات می­توان گفت هنوز اکثر سازمان­ها در ایران از مزایای بالقوه­ آموزشی آن بی­خبر هستند. در دنیایی که با پیشرفت سریع تکنولوژی آنلاین بودن چه از نظر شخصی و چه از نظر حرفه­ای در سازمان­ها از جمله کشورمان یک ضرورت محسوب می­شود و انتظار می­رود که نیروی کار امروزی بسیار ماهر باشند و پیوسته مهارت­های خود را  با معیارهای روز جهانی بهبود بخشند، و آنها می­توانند این مهارت­های جدید را از طریق یادگیری مادام­العمر یعنی موک­ها یک محیط دیجیتالی پیشرفته کسب کنند.

محیط کار, موک, خدمات آموزشی, مدیریت دانش, کارکنان