زهرا حسنی - دانشگاه رازی
فرشید حشمتی - شرکت تابان انرژی پاسارگاد

جمهوری اسلامی ایران داری دومین ذخایر شناخته شده گاز طبیعی جهان و ۳۶۰۰۰ کیلومتر خط انتقال گاز می­باشد. این امر نشان دهنده پتانسیل بالای کشور در اجرای طرح­های توسعه خطوط انتقال سراسری و صادرات گاز می­باشد. در کنار گسترش این خطوط می­بایست نگاهی یکپارچه و از بیرون به درون داشت که ضمن کاهش هزینه­های ساخت، اصول توسعه پایدار که حلقه گمشده پروژه­های بخش انرژی است مورد توجه قرار گیرد. در برخی موضوعات خاص وجود نقص در استانداردها و نبود دستورالعمل مشخص موجب عملکرد سلیقه­ای طراحان و مجریان شده است. این امر تخریب اکوسیستم­های خاکی، جنگلها، مراتع و آلودگی منابع آب و نیز افزایش هزینه­های ساخت و بهره­برداری را در پی دارد.یکی از مواردی که در استانداردهای شاخص خطوط انتقال نفت و گاز بدان پرداخته نشده یا صرفا توضیح مختصری برای آن ذکر شده است، الزامات مکان­یابی ایستگاه­های فرستنده و گیرنده توپک و شیر­بین­ راهی خطوط انتقال گاز می­باشد. در این تحقیق با رعایت استانداردهای مربوطه و نیز تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع­آوری شده در زمان ساخت و بهره­برداری پروژه مورد مطالعه، الزاماتی در سه بخش توسعه پایدار، مسائل اقتصادی و مباحث ایمنی برای مکان­یابی صحیح ایستگاه­ها آورده شده است. لذا ­­جهت رعایت اصول توسعه پایدار می­بایست مواردی مانند­ وضعیت حوضه آبریز منطقه، عدم وجود مناطق مسکونی و باغات و زمین­های کشاورزی در مسیر وزش باد که موجب انتقال مواد آلاینده به آنها می­شود و نیز وجود موانع طبیعی بین ابنیه محل تجمع و ایستگاه­ها جهت کاهش آلودگی­های صوتی، مورد مطالعه قرار گیرند. جهت کاهش هزینه­ها نیز باید به فاصله ایستگاه ­ها از یکدیگر، حجم عملیات خاکی و دسترسی به خطوط انتقال نیرو دقت داشت. نهایتا مواردی مانند نزدیکی به جاده­های اصلی، حداقل فاصله ایستگاه­ ها از مکان­ های شهری و روستایی و شکل توپوگرافی منطقه به بهبود پدافندغیر­عامل و افزایش ایمنی کمک خواهد کرد

شیربین راهی, خطوط انتقال گاز, توسعه پایدار