بررسی جایگاه اخلاق دبیران در تعامل با دانش آموزان

اخلاق از ریشه خلق به معنای باطن و صفاتی که به رفتار و حالت انسان تعلق می گیرد. علم اخلاق به منزله یک دانش دارای ارزش فراوانی است، در آثار عالمان غربی و اسلامی به آن توجه فراوان گردیده است. اخلاق حرفه ای به عنوان شاخه ای از دانش اخلاق به بررسی تکالیف اخلاقی در یک حرفه و مسائل اخلاقی آن می پردازد و در تعریف حرفه آن را فعالیت معینی می دانند که موجب هدایت فرد به موقعیت تعیین شده همراه با اخلاق خاص است. اخلاق را مجموعه ای از صفات روحی و باطنی انسان تعریف کرده اند که به صورت اعمال و رفتاری که از خلقیات درونی انسان ناشی می شود، بروز ظاهری پیدا می کند و بدین سبب گفته می شود که اخلاق را از طریق آثارش می توان تعریف کرد. استمرار یک نوع رفتار خاص، دلیل بر آن است که این رفتار یک ریشه درونی و باطنی در عمق جان و روح فرد یافته است که آن را ریشه خلق و اخلاق می نامند. از نظر جایگاه معرفتی و علمی، اخلاق حرفه ی در تمدن ایران باستان و آموزه های دینی نیز جایگاه ارزنده ای دارد. امروزه در تجزیه و تحلیل رفتار مدارس پرداختن به اخلاق و ارزش های اخلاقی مدیران و معلمان یکی از الزامات است که نماد بیرونی مدارس را رفتارهای اخلاقی آنها تشکیل می دهد که خود حاصل جمع ارزش های گوناگون اخلاقی است که در آن مدرسه ظهور و بروز یافته است. نظام تعلیم و تربیت یکی از ارکان مهم هر کشور است. معلم در این نظام نقش مهمی را ایفا می کند. وی با عوامل تاثیرگذار در فضای مدرسه روابط متعددی دارد. یکی از مهمترین مواردی که به معلم کمک می کند تا در روابط خود با این عوامل (والدین، همکاران، دانش آموزان و...) موفق باشد پایبندی وی به اخلاق است. در واقع اخلاق تنظیم کننده روابط بین انسان هاست و از این طریق است که معلم می تواند بر شاگردانش تاثیر مثبت بگذارد. معلم علاوه بر اینکه خود باید فردی واجد شایستگی های اخلاقی باشد باید بتواند در موقعیت های اخلاقی مختلف، چگونه با دانش آموزان تعامل کند و سطح دانش، بینش و رفتار اخلاقی آن ها را بهبود بخشد تا بدین ترتیب دانش آموزان توانایی رویارویی موثر با چالش های اخلاقی روزمره باشند. پس از حرکتی نمادین که اخلاق مراقبت را به عنوان یک اخلاق صلح آمیز و روابط محور در پیشگیری از جنگ و خشونت انسانی ترویج می کند، اهمیت تقویت نگرش اخلاق مراقبتی و به ویژه لزوم نهادینه شدن این نگرش در احکام و عادت تفکر مبتنی بر این صفت ارزشمند، مورد توجه روزافزونی قرار گرفته و کارشناسان آموزش و پرورش را بر آن داشته تا برنامه هایی را با محوریت تقویت اخلاق دلسوز پیشنهاد دهند.

کلیدواژه ها:

تعلیم و تربیت ، اخلاق دبیران ، دانش آموزان ، پیشرفت تحصیلی.