علی خدایی - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
مهدی ارزنلو - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
اسداله بابای اهری - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

گونه های جنس فوزاریوم از عوامل بیماری زای گیاهی مهم و اقتصادی به شمار می روند. روش های رایج کنترل بیماری به تنهایی از کارآیی لازم برخوردار نمی باشند، لذا استفاده از استراتژی های جایگزین از جمله کنترل زیستی از جایگاه ویژه ای در مدیریت بیماری های ناشی از این قارچ برخوردار می باشد. در این راستا اثر بازدارندگی از رشد سه گونه از قارچ تریکودرما، شامل Trichoderma harzianum, T. longibrachiatum و T. tomentosum روی سه گونه از قارچ فوزاریوم شامل F. monliforme, F. semitectum و F. solaniدر شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت، آزمایش ها به دو صورت کشت متقابل آنتاگونیست و قارچ بیمارگر و تاثیر مواد فرار عوامل آنتاگونیست در بازداری از رشد قارچ های بیمارگر روی محیط کشت PDA، در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد و در پنج تکرار انجام گرفتند و قطر پرگنه ها به ترتیب شش و چهار روز پس از کشت اندازه گیری گردید در آزمایش کشت متقابل بیشترین درصد بازدارندگی از رشد در تیمارT. harzianum / F. moniliforme و کمترین آن در تیمار T. tomentosum / F. solani مشاهده شد. در آزمایش کشت متقابل همچنین مشاهده گردید که اثر بازدارندگی گونه های تریکودرما روی رشد میسلیومیF. moniliforme در سطح احتمال ۵%معنی دار نبوده، در صورتی که اثرات متفاوتی (p< ۰.۰۵) روی رشد میسلیومی دو گونه دیگر فوزاریوم مشاهده گردید. در تیمارهای مربوط به تولید مواد فرار نتایج متفاوتی حاصل گردید، به طوری که بیشترین ممانعت از رشد در تیمار T. tomentosum / F. solani و کمترین آن در تیمار T. tomentosum / F. semitectum مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان می دهد که برهمکنش گونه های مختلف تریکودرما با گونه های مختلف جنس فوزاریوم متفاوت می باشد، بنابراین بررسی های اولیه قبل از استفاده تجاری از گونه های تریکودرما در برنامه های مدیریت تلفیقی بیماری های گیاهی ضروری می باشد.

کنترل بیولوژیک, عوامل آنتاگونیستی, رشد میسلیومی, مواد فرار, Fusarium, Trichoderma