محمدهادی طاهری کیا - کارشناسی ارشد مهندسی مرتعداری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بهبهان، بهبهان، ایران.
سمیه دهداری - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بهبهان، بهبهان، ایران.
فریبا نوعدوست - استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بهبهان، بهبهان، ایران.

مقدمه: خاک یکی از مهمترین اجزای اکوسیستم­های مرتعی می­باشد که سبب تولید و رویش رستنی­های مختلف در سطح مراتع می­شود. استفاده غلط و فشار بیش از حد دام بر مراتع برای رفع نیازهای ضروری و غیر ضروری، کشاورزی، زیستی و اقتصادی بشر باعث تخریب خاک و پوشش گیاهی در مرتع شده است.هدف پژوهش: با توجه به اهمیت مطالعه تاثیرات ناشی از حضور دام در اکوسیستم­های طبیعی مطالعه حاضر به بررسی تاثیر تردد مداوم دام در اکوسیستم­های طبیعی بر برخی فاکتورهای خاک در سرفاریاب پرداخته است. بدین منظور دو سایت محل تردد مداوم دام و سایت فاقد تردد دام انتخاب شد. روش­شناسی تحقیق: در هر یک از سایت­های مورد مطالعه یک ترانسکت به طول ۱۰۰۰متر مستقر و به فاصله هر صدمتر یک پلات ۱در۱ متر مربع به طور سیستماتیک تصادفی مستقر و از هر گوشه و مرکز پلات نمونه­های خاک به عمق ۱۰ سانتی­متر برداشته و باهم مخلوط کرده و ۲۰ نمونه خاک برداشته و از نظر فاکتورهای بافت خاک، ماده آلی، هدایت الکتیرکی، درصد پتاسیم، فسفر، ازت و اسیدیته خاک مورد مطالعه قرار گرفت. داده­های به دست آمده توسط نرم­افزار SPSS نسخه ۱۶ با استفاده از آزمون T مستقل تجزیه و تحلیل شدند.قلمروجغرافیایی پژوهش: سرفاریاب در فاصله ۲۸ کیلومتری شمال شرقی شهرستان چرام در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.یافته ­ها و بحث: نتایج تجزیه و تحلیل خاک نشان داد؛ تمامی فاکتورهای مورد بررسی به جز اسیدیته خاک در دو سایت مورد مطالعه دارای اختلاف معنی­دار در سطح ۱% هستند و تردد دام سبب افزایش برخی فاکتورها نظیر درصد شن و درصد هدایت الکتریکی خاک و کاهش برخی فاکتورها نظیر درصد فسفر، درصد پتاسیم، درصد نیتروژن، درصد رس و درصد سیلت خاک شد. نتایج: تردد و چرای بی­رویه­ی دام سبب کاهش برخی فاکتورهای خاک نظیر درصد پتاسیم، فسفر، نیتروژن، رس و سیلت خاک و همچنین افزایش درصد هدایت الکتریکی، اسیدیته و شن خاک می­شود.

تردد دام, سرفاریاب, خواص فیزیکوشیمیایی خاک, رمه گردان