تحلیل روند زمانی و مکانی الگوهای گردشی جو و اثرات آن بر بارش های ایران در دو دهه اخیر
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 54، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-54-4_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 231
نویسندگان
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
چکیده
در این پژوهش از داده های روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال با تفکیک مکانی ۱ درجه از پایگاه داده ECMWF برای جنوب غرب آسیا و داده های ایستگاهی بارش از سازمان هواشناسی کشور (۱۹۷۹ تا ۲۰۱۸) بهره جویی شده است. تکنیک بکار رفته تحلیل مولفه اصلی و تحلیل خوشه ای است. با این تحلیل ها ۹ الگوی گردشی شناسایی شدند. تغییرات الگوها در سطح ۹۵ درصد معناداری، بوسیله آزمون ناپارامتری من کندال آزموده و برای برآورد میزان تغییرات از تخمین گر شیب سن بهره گرفته شد. آزمون معناداری روند برای الگوهای زمستانی در فصل بارش های ایران، روند معنادار افزایش ارتفاع ژئوپتانسیل؛ که منجر به کاهش شیو فشار و کاهش ناپایداری و نهایتا تضعیف الگوهای بارشی زمستانی گردیده است را آشکار ساخت. روندهای معنادار مثبت ارتفاع ژئوپتانسیل، تداوم این شرایط را برای الگوهای تابستانی (افزایش پایداری، کاهش چرخندگی و کاهش بارش) نشان دادند. از ۹ الگوی شناخته شده تنها برای یک الگوی فصل گذار روند معنادار منفی بر روی کشور مشاهده شد. این الگو با اندکی افزایش بارندگی بیانگر شکل گیری شرایط ناپایدار است که در صورت مهیا بودن رطوبت می تواند منجر به بارش های فصل معتدل گردد. یافته ها نشان دادند که یک الگوی زمستانی بارش زا در دو دهه اخیر حذف شده و بجای آن یک الگوی تابستانی ظاهر گردیده است.کلیدواژه ها
آزمون من کندال, الگوی گردشی, ارتفاع ژئوپتانسیل, تحلیل مولفه اصلی, تخمین گر شیب سناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.