بررسی اثرات فراوری بیولوژیکی کاه گندم توسط قارچ آسپرژیلوس اوریزا بر فراسنجه های تخمیر شکمبه ای و تجزیه پذیری الیاف در نشخوارکنندگان

سابقه و هدف: کمبود علوفه سبز و هزینه ی بالای خوراک های کنسانتره ای از جمله عوامل محدود کننده در صنعت تغذیه و تولید دام است. لذا نشخوارکنندگان از بقایای محصولات زراعی برای تغذیه استفاده می کنند. این باقی مانده های کشاورزی حاوی محتوای بالای دیواره سلولی و مقدار کم پروتئین و انرژی قابل متابولیسم هستند. جهت بهبود کیفیت این محصولات فرعی زراعی از فراوری های مختلفی استفاده می شود که از جمله آن ها می توان به فراوری های بیولوژیکی اشاره کرد. ثابت شده است که فراوری کاه ها با استفاده از قارچ ها سبب بهبود ارزش غذایی و تجزیه پذیری ترکیبات دیواره سلولی آن ها می شود. لذا این پژوهش جهت بررسی اثر قارچ آسپرژیلوس اوریزا بر ترکیب شیمیایی، حجم گاز تولیدی، تجزیه پذیری و مقدار اسیدهای چرب فرار تولیدی کاه گندم انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش از دو روش کشت مایع و کشت جامد قارچی برای فراوری کاه گندم استفاده شد. محتویات قارچی به درون شیشه های حاوی کاه گندم استریل شده منقل و به مدت ۲۵روز در دمای ۲۶ درجه سانتی گراد نگهداری شدند. محتویات درون شیشه ها پس از ۲۵روز خشک و آسیاب گردید و برای آزمایشات بعدی نظیر تعیین ترکیب شیمیایی، حجم گاز تولیدی، تجزیه پذیری ماده خشک، تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی و مقدار اسیدهای چرب فرار تولیدی مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: فراوری با قارچ آسپرژیلوس اوریزا سبب کاهش ماده خشک، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف گوارش ناپذیری نامحلول در شوینده خنثی شد و توانست مقدار پروتئین را به طور چشمگیری افزایش دهد به گونه ای که کشت جامد سبب افزایش پروتئین از ۹۴/۲ درصد به ۸۶/۵ درصد شد. فراوری کاه گندم به روش کشت جامد و کشت مایع سبب افزایش حجم گاز تولیدی طی ۱۴۴ساعت انکوباسیون به ترتیب از ۹۲/۲۶۷ به ۵۰/۳۲۷ و ۹۸/۳۳۸ میلی لیتر به ازای هر گرم ماده خشک گردید. فراوری توانست مقدار انرژی قابل متابولیسم و مقدار قابلیت هضم ماده خشک کاه را افزایش دهد و بیشترین مقدار انرژی قابل متابولیسم در کاه گندم فراوری شده به روش کشت جامد مشاهده شد. تجزیه پذیری موثر ماده خشک در سطح ۲درصد عبوری از شکمبه در کاه گندم فراوری شده به روش کشت جامد افزایش یافت. شاخص ارزش غذایی در هر دو تیمار در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافت. تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی در کشت جامد تحت تاثیر فراوری قرار نگرفت اما کشت مایع سبب کاهش تجزیه پذیری شد. فراوری به هر دو روش کشت سبب افزایش مقدار کل اسیدهای چرب فرار تولیدی و نیتروژن آمونیاکی کاه گندم شد.نتیجه گیری: فراروی کاه گندم با قارچ آسپرژیلوس اوریزا به روش کشت مایع و کشت جامد سبب بهبود برخی مولفه های تغذیه ای این محصول فرعی زراعی شد و با تاثیر بر مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی و همچنین الیاف گوارش ناپذیر نامحلول در شوینده خنثی مشخص شد که مجموعه ی آنزیمی این قارچ توانایی هضم برخی ترکیبات لیگنینوسلولزی دیواره سلولی را دارد و چون کشت جامد در مقایسه با کشت مایع اثرات مفید چشمگیری را به جای گذاشت به طور کلی میتوان بیان کرد که استخراج مجموعه آنزیمی قارچ آسپرژیلوس اوریزای کشت یافته در محیط کشت جامد و تزریق آن به درون کاه گندم سبب بهبود ارزش تغذیه ای کاه می شود.

کلیدواژه ها:

آنزیم قارچی ، الیاف نامحلول در شوینده خنثی گوارش ناپذیر ، محصولات فرعی زراعی ، تجزیه پذیری شکمبه ای