سلیمان احمدی بنکدار - دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
سید محسن طباطبائی منش - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
اکرم السادات میرلوحی - دکتری، گروه زمین شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

رخداد تورمالین در دو منطقه در شمال گلپایگان دیده می شود. در منطقه نخست در باختر مزرعه اوچستان، تورمالین درون توده متبلور به صورت نیمه شکل دار (Gt)، در همبری آمفیبول شیست به صورت شکل دار (At) و در همبری میکا شیست به صورت اسفنجی (Mt) دیده می شود. در منطقه دوم، در شمال روستای اسفاجرد، تورمالین درون مرمر (Ct) است. تورمالین های نوع Gt با ترکیب شورل Fe# بالای ۹۳/۰ دارند و خاستگاه آنها ماگمایی است. این تورمالین ها با گرانیتوییدهای فقیر از Li سازگار هستند. هر دو دسته تورمالین های نوع Mt و تورمالین های نوع At به ترتیب با ترکیب دراویت و شورل- دراویت، خاستگاه گرمابی و سازگار با سنگ های متاپسامیت ها و متاپلیت های فقیر از Ca دارند. تورمالین های نوع Ct ترکیب دراویت دارند و با Fe# کمتر از ۶/۰ با متاپسامیت ها و متاپلیت های فقیر از Ca سازگاری دارند و با یک فاز اشباع از Al همزیست هستند. حضور تورمالین نوع Ct در کنار بیوتیت هایی با آثار خوردگی و حضور کانی های ثانویه در سنگ و همچنین، تفاوت در دماسنجی، نشان دهنده پیدایش تورمالین در دمای کمتر در اثر واکنش سیال های بور دار با بیوتیت است. در پیدایش این تورمالین ها سیال های ناشی از دگرگونی پیشرونده میکاشیست ها و سیال های تاخیری- گرمابی برخاسته از ماگمای آلکالی سینیت نقش داشته اند.

تورمالین شیست مرمر گرانیت گلپایگان سنندج, سیرجان