طاهره رئیسی - استادیار پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر
احسان کهنه - استادیار پژوهش، پژوهشکده چای، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لاهیجان، ایران

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر کاربرد گوگرد با و بدون کود گاوی بر شاخص­های رشد نهال جوان نارنج و نیز شاخصهای کیفی یک خاک غیرآهکی (۸/۶pH=) اجرا شد. بدین منظور هشت تیمار مختلف شامل کاربرد گوگرد به تنهایی و یا به صورت توام با کود گاوی با هدف تامین ۱۰، ۲۰ و ۳۰ گرم گوگرد در هر کیلوگرم خاک درنظرگرفته شد. هشت ماه پس از کاشت نهالها، گیاهان برداشت شد و وزن شاخسار و نیز غلظت عناصر غذایی در برگ نهال اندازهگیری شد. هم چنین در پایان آزمایش، برخی ویژگی های زیستی و شیمیایی معرف کیفیت خاک در نمونه خاک های پیرامون ریشه نهال نارنج تعیین گردید. بررسی نتایج نشان داد که اثرات ترکیبی گوگرد و کود گاوی بر شاخص های رشد نهال نارنج و نیز شاخص های کیفیت خاک بیشتر از اثرات هریک از این اصلاح کننده های خاک به تنهایی بود. هم چنین، کاربرد ۱۰ گرم گوگرد دارای اثرات مثبتی بر وزن شاخساره نارنج و نیز غلظت فسفر، کلسیم، آهن و روی در برگ نارنج بود و این اثرات مثبت در شرایط کاربرد کود گاوی ارتقا بخشیده شد. هم چنین با افزایش سطح کاربرد گوگرد، پهاش خاک کاهش یافت و این کاهش در شرایط کاربرد توام گوگرد و کود گاوی بیشتر بود. هم­چنین نتایج نشان داد که مقدار قابل استفاده فسفر، پتاسیم، کلسیم، سولفات، روی و آهن در خاک متاثر از سطح کاربرد گوگرد بود. علاوه براین، با کاربرد ۱۰ گرم گوگرد مقدار هدایتالکتریکی خاک افزایش یافت هرچند افزایش سطح کاربرد گوگرد منجر به افزایش بیشتر این ویژگی نشد. هم چنین، بیشترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و اسیدی در شرایط کاربرد ۱۰ گرم گوگرد به صورت توام با کود گاوی به دست آمد. به طورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد مقادیر بیشتر از ۲۰ گرم گوگرد بر رشد شاخسار نارنج و نیز فعالیت های زیستی اندازه گیری شده در خاک مورد مطالعه اثر ممانعت کننده ای داشت.

کود گاوی, فعالیت های زیستی, عناصر غذایی در برگ, شاخص های کیفیت خاک, آنزیم های فسفاتاز