دما- فشارسنجی و پتروژنز سنگ های آتشفشانی سبلان: براساس شیمی کانی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های دانش زمین، دوره: 13، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_ESRJ-13-3_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 161
نویسندگان
گروه کانی شناسی و اکتشافات معدنی کاربردی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
گروه علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشکین شهر، مشکین شهر، ایران
گروه زمین شناسی کاربردی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
چکیده
آتشفشان سبلان از آتشفشانهای پلیوسن-کواترنری در شمال غربی ایران میباشد. براساس تاریخچه فعالیت به دو بخش سبلان قدیمی و سبلان جوان قابل طبقهبندی است. ترکیب سنگهای آتشفشانی سبلان قدیمی تراکیآندزیتی تا آندزیتی و به ندرت تراکی داسیتی و سنگهای آتشفشانی سبلان جوان بیشتر داسیتی تا تراکی آندزیتی است. ترکیب پلاژیوکلاز در سنگهای آتشفشانی سبلان قدیمی در محدوده الیگوکلاز تا آندزین، و در سنگهای آتشفشانی سبلان جوان در محدوده الیگوکلاز و آندزین است. پتاسیم فلدسپار در این سنگها از نوع سانیدین و ارتوکلاز است. الیوین و پیروکسنهای سنگهای آتشفشانی سبلان قدیمی، به ترتیب از نوع کریزولیت و دیوپسید- اوژیت میباشند. ترکیب میکاهای سنگهای آتشفشانی سبلان جوان بیشتر بیوتیتی است. آمفیبولهای سنگهای آتشفشانی سبلان جوان بیشتر از نوع مگنزیوهورنبلند هستند و به ندرت برخی از آنها ترکیب ادنیتی دارند. بر پایه نمودارهای شیمی کانی، سنگهای آتشفشانی سبلان با ماهیت ساب آلکالن و کالک آلکالن در محیط کوهزایی پدید آمدهاند. پیروکسن های سبلان قدیمی در فشار ۵ تا ۱۰ کیلوبار و عمق حدود ۵/۱۷ تا ۳۵ کیلومتری متبلور شدهاند. درشت بلورهای آمفیبول سبلان جوان در فشار ۱ تا ۳ کیلوبار و عمق حدود ۵/۳ تا ۵/۱۰ کیلومتری، و دمای حدود ۷۲۵ تا ۷۵۰ درجه سانتیگراد متبلور شدهاند. با در نظر گرفتن دمای تبلور آمفیبول (۷۲۵ تا ۷۵۰ درجه سانتیگراد) و مدلسازی بیوتیت با بافر FMQ، گریزندگی اکسیژن در زمان تبلور بیوتیت حدود ۱۶- تا ۵۰/۱۶- ارزیابی میشود. گریزندگی بالای اکسیژن و حضور کانیهای آب دار، نشانگر تاثیر محیط فرورانشی غنی از آب بر ماگمای اولیه آتشفشان سبلان جوان است.کلیدواژه ها
ایران, پتروژنز, دما- فشارسنجی, سبلان, شیمی کانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.